Acidose is een proces waarbij het bloed verzuurt door ophoping van zuren of verlies van alkali. Een normale pH ligt tussen de 7,35 en de 7,45. Bij een pH lager dan 7,35 is er sprake van een acidemie (te veel zuur in het bloed). Is de pH hoger dan 7,45, dan is er sprake van een alkalemie (te veel base in het bloed). Ondanks een normale pH kan er toch sprake zijn van een acidose (het proces). Er is dan sprake van zogeheten compensatie (metabool dan wel respiratoir), of de bloedbepaling is dusdanig vroeg dat het proces van verzuring (de acidose) er wel is, maar de pH nog binnen de normale waarden valt.
In het bloed zijn er verschillende plasmabuffers om de pH in stand te houden. De kwantitatief belangrijkste buffer is de CO2/bicarbonaat (HCO3)-buffer:
Normale waarden:
- PCO2 4,7 - 6,4 kPa.
- Concentratie HCO3: 21,0 - 27,0 mmol/l.
Wanneer de concentratie CO2 stijgt, daalt de pH en wanneer de concentratie CO2 daalt, dan stijgt de pH.
Oorzaken van acidose
- Respiratoir: COPD, obstructie in de longen, benzodiazepine-intoxicatie, opiaten, methanol-intoxicatie
- Metabool: ketoacidose (DM I), lactaatacidose, nierinsufficientie
Oorzaken van alkalose
- Respiratoir: hyperventilatie (psychogeen), overmatige beademing, salicylaat intoxicatie
- Metabool: afhangende maagsonde, braken