Associatie van vetmuur en zilvermos | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Herfstaspect van de associatie | |||||||
Syntaxonomische indeling | |||||||
| |||||||
Associatie | |||||||
Bryo-Saginetum Diem., Siss. & Westh. nom. inv. Oberd. 1983 | |||||||
Afbeeldingen op Wikimedia Commons |
De associatie van vetmuur en zilvermos (Bryo-Saginetum) is een associatie uit het varkensgras-verbond (Polygonion avicularis).
Naamgeving en codering
Synoniemen | ||
---|---|---|
Sagino procumbentis-Bryetum argentei Diem. Siss. & Westh. 1940 |
- Syntaxoncode voor Nederland (rVvN): r12Aa03
De wetenschappelijke naam Bryo-Saginetum is afgeleid van de botanische namen van twee belangrijke plantensoorten van de associatie; dit zijn zilvermos (Bryum argenteum) en liggende vetmuur (Sagina procumbens).
Fysiognomie
De associatie van vetmuur en zilvermos omvat zeer laagblijvende vegetatie die bestaat uit tredplanten. Mossen en kleine, dicht tegen de grond gedrukte vaatplanten zijn dominant en aspectbepalend. De associatie is opgebouwd uit slechts één vegetatielaag.
Ecologie
De associatie van vetmuur en zilvermos is een cultuurvolgende tredvegetatie. Het ontwikkelt zich hoofdzakelijk tussen de voegen van bestrating die vrij intensief wordt betreden of wordt bereden door voertuigen. Vooral in de voegen van bestrating met kasseien komt de associatie vaak goed tot ontwikkeling. Ook aan de randen van straatkolken en in scheuren en holten van elementenverharding kan de associatie zich ontwikkelen.
Subassociaties in Nederland en Vlaanderen
Van de associatie van vetmuur en zilvermos komen in Nederland en Vlaanderen twee subassociaties voor.
Typische subassociatie
De typische subassociatie (Bryo-Saginetum typicum) is de meest vochtminnende vorm van de associatie, die tevens de meeste schaduw verdraagt. Beide naamgevende taxa vinden in deze subassociatie hun hoogste bedekking. Binnen de associatie vinden de levermossen parapluutjesmos en halvemaantjesmos in deze subassociatie hun optimum. De syntaxoncode voor Nederland (rVvN) voor deze subassociatie is r12Aa03a.
Subassociatie met liefdegras
Een subassociatie met liefdegras (Bryo-Saginetum eragrostietosum) komt voor op relatief drogere standplaatsen met meer zonlicht. Differentiërende taxa voor deze subassociatie zijn straatliefdegras, klein liefdegras, Canadese fijnstraal, zandhoornbloem, kaal breukkruid, gewoon langbaardgras, straatwolfsmelk, rode schijnspurrie, mosbloempje en harig vingergras. Het aandeel thermofiele en xerofiele soorten is beduidend hoger dan in de typische subassociatie. Vaak zijn soorten van klasse van ruderale gemeenschappen aanwezig, die in deze subassociatie echter maar klein blijven. De syntaxoncode voor Nederland (rVvN) voor deze subassociatie is r12Aa03b.
Vegetatiezonering
De associatie van vetmuur en zilvermos kan in de vegetatiezonering met verscheidene vegetatietypen een contactgemeenschap vormen. Andere tredvegetatie uit de weegbree-klasse, waaronder vooral de associatie van Engels raaigras en grote weegbree en de associatie van varkenskers en schijfkamille komt vaak gezoneerd met de associatie voor. Uit andere klassen vormt de associatie van vetmuur en zilvermos opvallend vaak contactgemeenschappen met de smaragdsteeltjes-klasse (waarmee het veel diagnostische taxa gemeen heeft); in het bijzonder betreft het de smaragdsteeltjes-associatie.
Wanneer het plaveisel bij de typische subassociatie grenst aan een vochtige, beschaduwde muur, kan deze in contact staan met de tongvaren-associatie, waarmee de associatie enkele diagnostische taxa gemeen heeft. De subassociatie met liefdegras staat vaak in contact met de kruipertje-associatie.
De associatie van vetmuur en zilvermos komt zeer vaak voor in een vegetatiemozaïek met de dambordjes-associatie (Circinarietum contortae).
Verspreiding
Het zwaartepunt van het verspreidingsgebied van de associatie van vetmuur en zilvermos ligt in de gematigde delen van Europa. In Nederland en Vlaanderen is de associatie zeer algemeen en komt aldaar in alle floradistricten voor, de grootste aaneengesloten oppervlakten heeft de associatie waarschijnlijk in het urbaan district.
Bedreiging
De associatie van vetmuur en zilvermos is niet bedreigd en neemt door verstedelijking nog steeds toe.
Toch zijn er bedreigingen voor zowel de vestigingskansen als de kwaliteit van de associatie. Zo kan de associatie zich niet meer vestigen wanneer men cementvoegen aanbrengt in de voegen van plaveisel. Een soortgelijke bedreiging is het gebruik van grote tegels te gebruiken – waardoor er een kleiner oppervlakte aan voegen overblijft. Ook is het gebruik van herbiciden en mechanische onkruidbestrijding een bedreiging voor de associatie.
Diagnostische taxa voor Nederland en Vlaanderen
In de onderstaande synoptische tabel staan de belangrijkste diagnostische taxa van de associatie van vetmuur en zilvermos Nederland en Vlaanderen.
Kentaxon | Diff.soort | Triviale naam | Botanische naam | Opmerking |
---|---|---|---|---|
kA | liggende vetmuur | Sagina procumbentis | ||
kA | donkere vetmuur | Sagina apetala | ||
kK | grote weegbree | Plantago major | ||
kV | gewoon varkensgras | Polygonum aviculare | ||
kV | straatgras | Poa annua | ||
bg | Engels raaigras | Lolium perenne | ||
bg | harig vingergras | Digitaria sanguinalis | ||
bg | groene naaldaar | Setaria viridis | ||
bg | postelein | Portulaca oleracea | ||
bg | kransgras | Polypogon viridis | ||
bg | rode schijnspurrie | Spergularia rubra | ||
bg | slaapkamergeluk | Soleirolia soleirolii | ||
bg | gehoornde klaverzuring | Oxalis corniculata | ||
bg | kaal breukkruid | Herniaria glabra | ||
bg | herderstasje | Capsella bursa-pastoris | ||
bg | tengere rus | Juncus tenuis | ||
bg | kransmuur | Polycarpon tetraphyllum | ||
bg | straatwolfsmelk | Euphorbia maculata | ||
bg | geribde wolfsmelk | Euphorbia prostrata |
Kentaxon | Diff.soort | Triviale naam | Botanische naam | Opmerking |
---|---|---|---|---|
kA | zilvermos | Bryum argenteum | ook kK van de smaragdsteeltjes-klasse | |
bg | grofkorrelknikmos | Bryum dichotomum | ||
bg | zodeknikmos | Bryum caespiticium |
Fotogalerij
-
De associatie tussen kasseien
-
Zomeraspect van de typische subassociatie tussen klinkers
-
Close-up van de associatie in een scheur in een asfaltweg
-
Een voorjaarsaspect van de subassociatie met liefdegras