De beschermde stads- en dorpsgezichten in Utrecht zijn Utrechtse dorpen, delen van dorpen of delen van steden die vanwege hun cultuur-historische waarde zijn aangewezen als beschermd gebied. Binnen deze gebieden gelden bepaalde beperkingen, zie Beschermd dorpsgezicht.
Beschermde stadsgezichten
- Ameide
- Amersfoort (binnenstad en Bergkwartier)
- Oudewater
- Utrecht (binnenstad, Blauwkapel, Oost, Zuilen-Elinkwijk)
- Vianen
- Wijk bij Duurstede
- IJsselstein
Beschermde dorpsgezichten
- Abcoude
- Amerongen
- Baambrugge. Landelijk gebied rond Baambrugge valt gedeeltelijk onder het beschermd dorpsgezicht van Loenersloot.
- Baarn (Rode Dorp, Prins Hendrikpark)
- Cothen
- Eemnes-Buiten
- Haarzuilens
- Jaarsveld
- Kamerik
- Kockengen
- Lage Vuursche
- Linschoten
- Loenen aan de Vecht
- Loenersloot
- Maarssen
- Nederlangbroek
- Nieuwersluis
- Nieuwer Ter Aa
- Nigtevecht
- Oud-Zuilen
- Renswoude
- Rijsenburg
- Soest
- Spakenburg (Havengebied)
- Vreeland
- Vreeswijk (Vreeswijk, Vreeswijk Uitbreiding)
- Werkhoven
- Westbroek
- Zeist (Zeist, Wilhelminapark)