| Chamorchis alpina | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||
| Chamorchis alpina | |||||||||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| Soort | |||||||||||||||||||||||
| Chamorchis alpina (L.) Rich. (1817) | |||||||||||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||||||||||
Chamorchis alpina op  Wikispecies
| |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
Chamorchis alpina is een orchidee. Het is de kleinste orchidee die van nature voorkomt in Europa.
Het is een soort van subarctische-alpiene streken.
Naamgeving en etymologie
[bewerken | brontekst bewerken]- Synoniemen: Ophrys alpina L., Herminium alpinum (L.) Lindl. (1832), Orchis alpinum (L.) Schrank.
- Duits: Zwergstendel, Zwerg-Knabenkraut
- Frans: Orchis nain, Herminium des alpes
De soortaanduiding alpina betekent ‘alpijns’.
Kenmerken
[bewerken | brontekst bewerken]Plant
[bewerken | brontekst bewerken]Chamorchis alpina is een overblijvende, niet-winterharde geofyt met twee of drie eivormige wortelknollen.
Het is een tot 10 cm hoge plant met meerdere kale bloemstengels De bloeiwijze is een ijle aar met enkele tot maximaal tien kleine, onopvallende bloemen. De bladeren staan rechtop in een bladrozet, zijn lijnvormig, geelgroen van kleur, en bijna even lang als of zelfs langer dan de bloemstengel. De schutbladen zijn langer dan de vruchtbeginsels.
Bloemen
[bewerken | brontekst bewerken]De bloemen zijn 3-5 mm groot, geelgroen en bruinrood gevlekt en weinig geopend. Het breed-elliptische bovenste kelkblad vormt samen met de smallere zijdelingse kroonbladen een helmpje. De bloem is geresupineerd, waardoor de lip naar onder gericht is. De lip is geelgroen van kleur en zwak tot duidelijk drielobbig. Er is geen spoor.
Het gynostemium is kort, het helmhokje staat rechtop. De pollinia zitten vast aan het viscidium met een kort caudiculum of zuiltje. Het rostellum is praktisch onzichtbaar. De stempel is drielobbig.
De bloeitijd is van juli tot in augustus.
Voortplanting
[bewerken | brontekst bewerken]Chamorchis alpina wordt bestoven door tweevleugeligen, maar plant zich vooral vegetatief voort via zijn wortelknollen.
Chamorchis alpina komt vooral voor op open, zonnige plaatsen op kalkrijke, droge bodem, zoals kalkgraslanden en alpiene graslanden. In het hooggebergte tussen 2000 en 2700 m, maar in Scandinavië ook tot op zeeniveau.
Voorkomen
[bewerken | brontekst bewerken]Chamorchis alpina komt voor de subarctische-alpiene streken van Europa, voornamelijk in de Alpen, de Karpaten en in het Scandinavisch hoogland.
De plant is over het algemeen zeldzaam, maar kan plaatselijk algemeen voorkomen.
Verwantschap en gelijkende soorten
[bewerken | brontekst bewerken]Chamorchis alpina kan door zijn beperkte grootte en specifieke habitat met geen andere soort verward worden. De honingorchis, een andere kleine orchidee, vertoont slechts een oppervlakkige gelijkenis.
In vegetatieve toestand is wel verwarring mogelijk met vanilleorchissen, die hetzelfde biotoop verkiezen.
Bedreiging en bescherming
[bewerken | brontekst bewerken]De plant is in Frankrijk regionaal beschermd. Hij wordt weinig bedreigd, tenzij door de aanleg van skipistes.
- Bournérias M., Prat D. et al. (collectif de la Société Français d'Orchidophilie), 2005.: Les Orchidées de France, Belgique et Luxembourg, deuxième édition, Biotope, Mèze, (Collection Parthenope), ISBN 2-914817-11-8
- Pierre Delforge, 1994.:Guide des orchidées d'Europe, d'Afrique du Nord et du Proche-Orient, Delachaux et Niestlé, ISBN 2-603-01323-8
- (fr) Alpenflora: beschrijving en afbeeldingen
· 
· 
