Charlotte
1896-1985
Groothertogin van Luxemburg
Periode	1919-1964
Voorganger	Maria Adelheid
Opvolger	Jean
Vader	Willem IV van Luxemburg
Moeder	Maria Anna van Bragança
Dynastie	Nassau-Weilburg

Charlotte Adelgonde Elisabeth Maria Wilhelmina (Colmar-Berg, 23 januari 1896 – Fischbach, 9 juli 1985), tweede dochter van groothertog Willem IV, was groothertogin van Luxemburg van 1919 tot 1964.

Charlotte werd geboren op Kasteel Berg in Luxemburg. Op 15 januari 1919 volgde zij haar oudere zuster Maria Adelheid op, en op 6 november van datzelfde jaar huwde zij prins Felix van Bourbon-Parma, zoon van Robert I van Parma en een rechtstreekse afstammeling in mannelijke lijn van Lodewijk XIV.

Tijdens de regering van haar zuster was er in Luxemburg een sterke stroming ontstaan voor de aansluiting bij Frankrijk. Die tendens werd door Parijs niet aangemoedigd, om de vriendschappelijke betrekkingen met België niet te vertroebelen. De nieuwe groothertogin liet over deze kwestie op 28 september 1919 een referendum houden, waaruit bleek dat 78% van de Luxemburgers tégen de republiek en tégen een eventuele aanhechting bij België was.

Haar bewind tussen de jaren 1920 en 1940 was er een van welvaart en sociale vrede. Het groothertogelijke paar kreeg zes kinderen, die allen een geslaagd huwelijk sloten.

Op 10 mei 1940, bij de Duitse inval, vertrok groothertogin Charlotte met haar gezin en haar ministers naar de Verenigde Staten en daarna naar Montreal^[1], waar zij tijdens de Tweede Wereldoorlog verbleef. Enthousiast zette de populaire vorstin zich daarna in voor de wederopbouw van haar land, dat tijdens het Ardennenoffensief voor de helft verwoest was. Dankzij het toerisme, de financiële instellingen en de staalindustrie verrees Luxemburg sterker dan tevoren uit het oorlogspuin. Door de vestiging van enkele belangrijke Europese instellingen kreeg het landje onder haar impuls internationale allure en verwierf het de hoogste levensstandaard van Europa.

Ondanks de grondwetswijziging van 1919, die de vorstelijke bevoegdheden aanzienlijk hadden beperkt, gebeurde er in Luxemburg maar weinig waar groothertogin Charlotte zich niet direct of indirect mee bezighield. Zelfs de oprichting van de populaire zender Radio Luxembourg was haar initiatief.

Zij droeg op 4 mei 1961 de regering over aan haar oudste zoon Jean, als stadhouder, en deed 12 november 1964 te zijnen gunste volledig afstand van de troon, tot ergernis van haar echtgenoot prins Felix (die in 1970 overleed, enkele maanden na hun gouden bruiloft). Sindsdien leidde zij een teruggetrokken leven op het kasteel van Fischbach, waar zij zich bezighield met haar hobby's: lectuur, muziek en tuinieren.

Groothertogin Charlotte overleed op 89-jarige leeftijd op Kasteel Fischbach. Haar stoffelijk overschot werd bijgezet in de kathedraal van Luxemburg.

• Jean (1921-2019), huwde Josephine Charlotte van België (1927-2005)
• Elisabeth (1922-2011), trouwde met Frans Ferdinand van Hohenberg (1927-1977), een zoon van Maximiliaan van Hohenberg
• Marie Adelheid (1924-2007), trouwde met Karl Josef graaf Henckel von Donnersmarck (1928-2008)
• Marie Gabriëlle (1925-2023), trouwde met Knud van Holstein-Ledreborg (1919-2001)^[2]
• Karel (1927-1977), trouwde met Joan Douglas-Dillon (1935)
• Alix (1929-2019), trouwde met Antoine 13e prins van Ligne (1925-2005)

Zie de categorie Charlotte, Grand Duchess of Luxembourg van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.