Gemaal Kadoelen | ||
---|---|---|
![]() | ||
Het wit-blauwe moderne gemaal; op de achtergrond het oude (juli 2018)
| ||
Gebouw | ||
Plaats | Kadoelen (Amsterdam-Noord) | |
Coördinaten | 52° 25′ NB, 4° 55′ OL | |
Bouwjaar | versie 1: 1875 versie 2: 1987 | |
Architect | versie 2: Heidemij, Jan Overbeek | |
Locatie | Landsmeerderdijk | |
Huidig gebruik | versie 1: concertzaal versie 2:gemaal | |
Gemaal | ||
Buitenwater | Zijkanaal I | |
Binnenwater | Kadoelerbreek (Waterlandse boezem)[1] | |
Opvoerhoogte | 1,5 meter | |
Aandrijving | elektrisch | |
Opvoerwerktuig | vijzel | |
Waterschap | Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier | |
![]() | ||
Achteraanzicht
|
Het Gemaal Kadoelen is een boezemgemaal voor de Waterlandse boezem in Amsterdam-Noord.[1]
Eerste gemaal (bouwjaar 1875)
De eerste versie werd gebouwd rond 1875 door Hoogheemraadschap Waterland; zij schakelde als ontwerpers Cornelis Blankevoort en J. van Leeuwen in. Er stonden toen twee windmolens (in totaal zeventien) het water uit de polder Waterland te malen. Tegelijkertijd met het “nieuwe” gemaal werd er ook een gebouwd in Holysloot (Gemaal Rijpersluis). Het water werd aangevoerd via het meertje Kadoelerbreek dat ten noordwesten van het gemaal ligt. Het water werd vervolgens omhoog gepompt naar Zijkanaal I, dat in verbinding staat met Het IJ/ het Noordzeekanaal (Rijpersluis loosde op het IJsselmeer).[2] De motor liep in eerste instantie op stoom, later op elektra en dreef een scheprad aan.
Tweede gemaal (bouwjaar 1987)
Rond 1987 werd er gebouwd aan een nieuw gemaalgebouw met vijzel. De capaciteit moest verhoogd worden en dat kon niet gerealiseerd worden in het oude systeem. Het ontwerp kwam van architect J. Overbeek van de Heidemij. Ook dit gemaal loost via een tussenmeertje via een duiker in de Landsmeerderdijk op Zijkanaal I. Het gebouw is gemaakt van beton en staal, waarbij het een opvallend dak heeft meegekregen. Dit heeft namelijk de vorm van de vijzels die binnen hun werk doen. Het ontwerp kreeg de betonprijs 1987 voor kunstwerken in de waterbouw. Een elektromotor kan 2x 350 m³ per minuut over 1,5 meter omhoog pompen. Het gemaal Kadoelen werkt nu samen met het gemaal De Poel bij Monnickendam om het circa 10.000 hectare groot gebied te bestrijken.
Concertgemaal
Het oude gemaal werd in 2014 door Stadsherstel Amsterdam gerenoveerd en omgebouwd. Het kreeg de nieuwe naam Concertgemaal. Het Concertgemaal verhuurt werk- en vergaderruimtes aan creatieve ondernemers en organiseert regelmatig klassieke concerten.[3][4]
Externe link
- Gemalen.nl
- Monumenten Inventarisatie Project
- Watertorens.eu
- Heidemij Nieuws, zevende jaargang, 6 mei 1988, naar aanleiding van de betonprijs.
- ↑ a b
Ecologische visie Waterland-Oost p. 23-24, Provincie Noord-Holland
- ↑ Algemeen Handelsblad, 13 juli 1876 Provincie, laatste kolom
- ↑ Concertgemaal Kadoelen - Stadsherstel Amsterdam. stadsherstel.nl. Gearchiveerd op 22 januari 2023.
- ↑ Over ons. concertgemaal.nl. Gearchiveerd op 22 januari 2023.