De Smurfen
Les Schtroumpfs
Land van oorsprong	België
Oorspronkelijke taal	Frans
Genre	humoristische strip, avonturenstrip, historische strip, fantasystrip, kinderstrip
Creatieteam
Bedenker(s)	Peyo
Schrijver(s)	Peyo, Yvan Delporte, Thierry Culliford, Luc Parthoens, Philippe Delzenne, Miguel Díaz, Alain Jost, Gos
Tekenaar(s)	Peyo, Alain Maury, Luc Parthoens, Ludo Borecki, Pascal Garray, Jeroen De Coninck
Publicatie
Uitgever	Dupuis, Cartoon Creation, Le Lombard, Standaard Uitgeverij
Publicatie	1959-heden
Publicatiemedia	Stripboeken, tijdschriften
Huidige status	Actief
Eerste publicatie	De zwarte Smurfen (1959)
Laatste publicatie	De tovermantel (2024)
Website
Portaal    Strip

De Smurfen (Frans: Les Schtroumpfs) is een Belgische stripreeks, bedacht door Peyo en Yvan Delporte. Na het overlijden van Peyo nam zijn zoon Thierry Culliford de supervisie over.

De reeks begon als een spin-off van een andere strip van Peyo, Johan en Pirrewiet, waarin de Smurfen een bijrol hadden gekregen in het verhaal De fluit met zes smurfen (1958) en enkele latere avonturen.^[1] In 1959 maakten de Smurfen hun eerste verschijning als zelfstandige stripreeks. Hun eerste avontuur werd als bijlage bij Spirou gegeven. Dit idee kwam van Yvan Delporte, die later betrokken bleef bij alles wat met de Smurfen te maken had. Hij verfijnde de Smurfentaal en verzon namen voor enkele Smurfen. Zijn idee bestond uit het uitgeven van boekjes voor de reeks mini-récits waarbij het verhaal op een grote pagina werd afgedrukt en door de lezer gevouwen en geknipt moest worden tot een klein boekje van 44 pagina's. Die vormen het begin van de stripavonturen van de Smurfen, maar ze vormen geen onderdeel van de echte stripreeks. In het totaal verschenen zes van deze kleine verhalen: Les schtroumpfs noirs, Le voleur de schtroumpfs, L'œuf et les Schtroumpfs, Le Faux Schtroumpf, La Faim des Schtroumpfs en Le Centième Schtroumpf. De zes verhaaltjes werden later hertekend op een groter formaat en zijn in die vorm opgenomen in de feitelijke stripreeks. Het eerste verhaal op het normale formaat was Smurfonie in ut.

In 1992 overleed Peyo. Het laatste Smurfen-album waar hij aan meewerkte, was De Geldsmurf. Na Peyo's dood gingen Nine, zijn weduwe en inkleurster, tezamen met zoon Thierry zich over de reeks ontfermen.

Zie De Smurfen (televisieserie) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Het succes van de Smurfen werd wereldwijd door de tekenfilms die door Hanna-Barbera werden gemaakt.

De Smurfen werden eerst uitgegeven bij Dupuis, maar vanaf De Vliegsmurf werden de albums uitgegeven bij Cartoon Creation. Vanaf De Geldsmurf werden de nieuwe albums en de albums van Cartoon Creation bij Le Lombard uitgegeven. Sinds het album Een kind bij de Smurfen (2008) worden de nieuwe albums uitgegeven door de Standaard Uitgeverij. De albums van alle vorige uitgeverijen worden bij deze uitgeverij heruitgegeven met een opgefriste cover en herziene belettering. In het Frans blijven de albums echter uitgegeven worden bij Le Lombard. De erfgenamen van Peyo kozen voor het Nederlands echter voor een andere uitgever omdat de overkoepelende vertaler van o.a. Dupuis en Le Lombard, Balloon Books, volgens hen niet genoeg publiciteit maakte voor de reeks.^[2]

Hoofdfiguren in deze stripreeks zijn de blauwe dwergjes met hun grote witte muts. Van uiterlijk lijken ze allemaal op elkaar, maar hebben elk hun eigen karakter. Ook spreken ze een vreemde taal waarin heel wat woorden zijn vervangen door het woord smurf of gesmurft, dat heet de Smurfentaal. Er is ook een leider, de Grote Smurf. Hij leidt het blauwe volkje een vredig en gelukkig bestaan.

Soms wordt het Smurfendorp geterroriseerd door de gemene tovenaar Gargamel, die de Smurfen het liefst allemaal wil uitroeien.

Zie Lijst van personages uit de Smurfenalbums voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In het verhaal De Honderdste Smurf wordt gezegd dat er 100 Smurfen zijn. In latere verhalen komen daar nog de Smurfin, Sassette, Babysmurf en Wilde Smurf bij. Van de 100 oorspronkelijke Smurfen zijn er meer dan 90 die intussen een eigen naam hebben gekregen. Elke Smurf heeft een eigen karakter die meestal een uitvergroting is van één typische menselijke eigenschap. Veel van deze Smurfen werden bedacht door Yvan Delporte.

Naast de Smurfen komen er ook vaak mensen en dieren aan bod in de verhalen. Zo zijn er o.a. Gargamel met zijn kat Azraël, magiër Homnibus en de hond Puppy.

De eerste 13 albums werden oorspronkelijk uitgegeven bij Dupuis, de nummers 14, 15 en 16 bij Cartoon Creation en de nummer 17 tot en met 25 bij Le Lombard. Van album 26 tot en met 38 was Standaard Uitgeverij de uitgeverij van De Smurfen in het Nederlandstalig gebied. Standaard Uitgeverij veranderde de titel en omslag van album 15 helemaal. De recentste versie van album 15, Luilaksmurf heeft slaap, bevat ook één ander verhaal ten opzichte van de oude versie. In 2020 ging de reeks naar Ballon Media, maar omdat kort na de wissel Standaard Uitgeverij en Ballon Comics fusioneerden, bleef de reeks alsnog onder de naam van fusiebedrijf Standaard Uitgeverij verschijnen.^[3] De reeks kreeg wel een nieuwe hoofding.

Tussen 2013 en 2016 bracht Dupuis de eerste dertien albums samen in een Franse integrale reeks, met een dossier in elke integraal. In 2018 bracht Standaard Uitgeverij hiervan een vertaling uit.^[4]

*: Een kusje voor de Smurfin werd niet in het Frans uitgegeven. De Franstalige nummer 15, L'Étrange Réveil du Schtroumpf paresseux, bevat enkele verhalen uit Een kusje voor de Smurfin en Babysmurf wil een beer. Hierdoor bevat de Nederlandstalige reeks een album meer dan de Franstalige. De Franstalige nummer 15 bevat wel dezelfde verhalen als het later album Luilaksmurf heeft slaap.

In deze reeks verschenen vijf albums met 44 gags van één pagina lang. Ze hebben geen specifieke titel.

• Het Rode Kruis en de Smurfen (promotie Rode Kruis, 1996)
• De smurf uit de ruimte (promotie Fristi/Cécémel, 1996)
• De ballonnensmurfer/De neefjes van de smurfen (promotie Fristi/Cécémel, 1996)
• De papieren smurfen (promotie Super M. Mestdagh, 1996)
• De Smurfosaurus (promotie Super M. Mestdagh, 1996)
• Een gouden oorkonde (promotie Bpost/Belgisch Centrum voor het Beeldverhaal, 2008)

Deze stripreeks startte in 2017, naar aanleiding van de gelijknamige film uit dat jaar. De reeks bouwt ook verder op deze film, met de toen geïntroduceerde meisjes. In eerste instantie werd alleen het eerste album vertaald van het Frans naar het Nederlands, zonder aanduiding van een reeks. Na de fusie van Standaard Uitgeverij en Ballon Comics in 2020 werd de reeks alsnog verdergezet in het Nederlands.

In deze reeks verschenen 9 delen. De afmetingen zijn 13,8 x 12,8 cm. Ze zijn uitgegeven door Dupuis in de jaren 1982 en 1983.

1. De Smurfentaart
2. De Smurfin en de maan
3. De Omgekeerde Smurf
4. De Vliegende Smurf
5. De Valse Smurf
6. De Zwerfsmurf
7. De Smurf en de tuurlifoon
8. De Smurf en de weermachine
9. De Leerling-Toversmurf

Uitgebracht in 1983.

1. De Smurfen aan zee
2. De Smurfen in de regen
3. De Smurfen in de sneeuw
4. De Smurfen in het bos

Uitgebracht in 1983 en 1984.

1. De Supersmurf
2. Gargamel en de fonkelstenen
3. Een zwarte dag voor de Lolsmurf
4. De roze bril

De drie delen uit deze reeks uit 1991 bevatten elk 4 verhalen. Ze zijn uitgegeven door Kidpress en hebben een kaft met blauw als basiskleur.

1. Het wegwezen poeder
2. Het blauwe konijntje
3. Het Smurfenpretpark

De twee delen uit deze reeks werden uitgebracht in 2008, bevatten telkens twee verhalen die draaien rond Babysmurf.

1. Eerste avonturen
2. Leuke avonturen

Reeks gericht op kinderen die net beginnen lezen, uitgebracht sinds 2021.

1. De smurf die bang is in het donker
2. De smurf bij wie alles misloopt
3. De Smurf die alleen maar taartjes lust
4. De Smurf die alles oneerlijk vindt
5. Smurfin is een Smurf zoals alle anderen
6. De Smurf die zijn afval overal achterlaat

9. De fluit met zes smurfen (1960)

10. De oorlog der 7 bronnen (1961)

12. Het onzalige land (1964)

13. De hekserij van Bozerik (1970)

14. De Horde van de Raaf (1994)

16. De nacht van de magiërs (1998)

De eerste reeks van de Smurfen, getekend op klein formaat. Later werden deze verhaaltjes hertekend en opgenomen in de reguliere reeks. Ze verschenen niet in het Nederlands. In 2008 bracht de krant Le Soir ze opnieuw uit. In 2004 bracht uitgeverij Niffle de eerste twee opnieuw uit in een speciaal koffertje met wat extra info. Hieronder staat een lijst van de 6 verhalen.

1. Les schtroumpfs noirs (1959)
2. Le voleur de schtroumpfs (1959)
3. L'œuf et les Schtroumpfs (1960)
4. Le Faux Schtroumpf (1961)
5. La Faim des Schtroumpfs (1961)
6. Le Centième Schtroumpf (1962)

Vijf albums met korte gags en tekeningen. Ze werden niet vertaald in het Nederlands en hebben geen specifieke titel.

Bundeling van korte verhalen, enkel in het Frans verkrijgbaar.

1. Gargamel et les Schtroumpfs (2011)
2. Noël chez les Schtroumpfs (2012)
3. Sacrée Schtroumpfette (2013)
4. Des monstres et des Schtroumpfs (2014)
5. Les Schtroumpfs fêtent Halloween (2014)
6. Les Schtroumpfs font du sport (2015)
7. Les Schtroumpfs en vacances (2016)

Ter ere van de vijftigste verjaardag van de Smurfen verscheen in 2008 het album Les schtroumpfeurs de flûte, een prequel op De fluit met zes smurfen uit de reeks Johan en Pirrewiet. Het verhaal werd getekend door Jeroen De Coninck op scenario van Luc Parthoens en Thierry Culliford.

Een hommagereeks in een andere tekenstijl.

1. Qui est ce Schtroumpf ? - door Tébo