Er was eens... (oorspronkelijke titel: Il était une fois...) is een Franse educatieve tekenfilmserie gericht op kinderen in de leeftijd van 6 tot 10 jaar. Deze uit zes series van 26 episodes bestaande tekenfilmserie werd tussen 1978 en 2008 door regisseur en producent Albert Barillé geproduceerd. Het doel van de serie was zowel de kinderen te onderwijzen en moraal bij te brengen, als ze te amuseren.

Naast de educatieve invalshoek, waarbij diverse geschiedkundige, economische of natuurkundige onderwerpen de verhalen vulden, was het heel typerend voor de serie dat bepaalde stereotypen werden gebruikt bij het vertellen van de verhalen. Vooral het figuur 'Maestro' (de Meester), een wat oudere man met een lange witte baard, is hierbij een sleutelfiguur.

Het begrip "Er was eens..." is naast de serie ook een bekende eerste zin in sprookjes.

In 2010 is de serie Er was eens... De Aarde uitgebracht op dvd.

In 2020 staat de serie "er was eens... Het leven" op Netflix (geremasterd)

Il était une fois... l'Homme De eerste serie ging over de geschiedenis van onze mensheid. De serie begon bij het ontstaan van de aarde en eindigde bij de dolle jaren 60 van de 20ste eeuw, gevolgd door een vooruitblik op de toekomst. Door het feit dat bijna de gehele geschiedenis van de mensheid wordt verteld, speelt iedere episode zich tegenover een geheel andere achtergrond af.

Nederlands ingesproken door Trudy Libosan, Ger Smit, Peter Piekos, Jan Anne Drenth.

Muziek van Johann Sebastian Bach en Yasuo Sagiyama. De introductie gebruikt het alom bekende Toccata en Fuga in d-moll (BWV 565) van Bach. Met als introductie het begin van het werk, dan naar de middensectie gesprongen en het einde van het werk wanneer de aarde ontploft in het filmpje.

Er was eens... De Ruimte is het vervolg op Er was eens... De Mens. Het wordt veelal als de minst educatieve uit de serie beschouwd. Dit komt vooral, omdat het zich in de verre toekomst (het jaar 3000) afspeelde. Doch had het moreel een aantal doordachte uiteenzettingen en bevat het een aantal knipogen naar actuele verschijnselen, waaronder de Europese Unie, de Navo, het fascisme, het communisme, de teloorgang van de natuur en hoe de mens steeds afhankelijker wordt van techniek.

In België koos de BRTN ervoor deze reeks tot Er was eens... Het Heelal om te dopen. Verder dook de serie op enkele betaalzenders op onder de titel 'De verovering van de ruimte'.

De muziek voor deze serie werd geschreven door Michel Legrand.

Na de futuristische aanpak van Er was eens... De Ruimte keerde deze episode, Il était une fois... la Vie, terug naar het educatieve basisprincipe van de serie. Het onderwerp van deze episode was biologie en hierbij stond vooral het menselijk lichaam centraal. Vooral de manier waarop diverse ziektes op kindvriendelijke wijze werden uitgelegd was opmerkelijk voor zijn tijd en wordt tot de dag van vandaag door geen enkele animatieserie nagedaan. Ook opvallend waren de gelijkenissen tussen de witte bloedcellen en de ruimtepolitie uit het vorige epos.

Il était une fois... les Amériques, dat het laatste deel zou zijn dat ook zou verschijnen op de Vlaamse en Nederlandse openbare omroep, volgt opnieuw het principe waar Er was eens... De Mens mee begon. Doch, ditmaal richt men zich specifiek op de geschiedenis van het continent Amerika.

De helden uit de serie zitten nu op de middelbare school. Daar leren ze hoe vervuiling, de opwarming van de aarde, de uitputting van energiebronnen, armoede en andere grote problemen onze planeet en de mensheid bedreigen.

Typerend voor Er was eens... is dat bepaalde personages regelmatig terugkeren.

• Maestro: Een oude wijze en verstrooide man, die veel inzichten in wetenschap en techniek heeft. In de reeks Er was eens... De Ruimte maakt hij de robot Metro die zijn eigen karaktertrekjes overneemt.
• Pieter(tje): Is, naargelang episode en aflevering, afwisselend een nieuwsgierige jongeman of een goede huisvader. Hij draagt het hart op de goede plaats en staat voor de ontwikkelde beschaafde denkende mens.
• Dikkie: Is de beste vriend van Pieter en draagt net als Pieter het hart op de goede plaats. Hoewel iets minder intelligent dan Pieter, is hij veel sterker. Bovendien is hij als enige in staat om de vechtersbaas Naarling fysiek in kracht te overtreffen.
• Pieternel: Is de vrouwelijke variant van Pieter. Pieter wordt vaak verliefd op haar. Samen stichten zij dan een gezin, waarvan de kinderen ook weer een Pieter en Pieternel zijn.
• Psi (echte naam Mercedes): Is een Indiaas of Indiaans aandoende vrouw met mysterieuze trekjes en een telepathisch vermogen. Ze duikt regelmatig op als vriendin of vrouw van Pieter. Zij komt pas sinds de tweede reeks voor.
• Naarling (de Grote): Is een verdwaasde, kwaadaardige man, wiens ambitie en honger naar macht zijn intelligentie en logica overtreft. Hij is meestal verantwoordelijk voor de ergste narigheid in de serie, doch gaat daar vaak zelf aan ten onder.
• Dwerg (de Kleine): Is een etter die graag met Naarling meeloopt maar wel slimmer is. Hij is vals en fluistert vaak duistere plannetjes in Naarling zijn oor. Net als Naarling wordt hij vaak het slachtoffer van zijn eigen kwaadaardigheid.
• De klok: Duikt in bepaalde episodes op om het jaartal aan te geven en onderbreekt zo nu en dan Maestro als hij van het onderwerp afdwaalt.

• (en)  Er was eens... De Mens (1978) in de Internet Movie Database
• (en)  Er was eens... De Ruimte (1982) in de Internet Movie Database
• (en)  La revanche des humanoides (film, 1983) in de Internet Movie Database
• (en)  Er was eens... Het Leven (1986) in de Internet Movie Database
• (en)  Er was eens... Amerika (1991) in de Internet Movie Database
• (en)  Il était une fois... les Découvreurs (1994) in de Internet Movie Database
• (en)  Il était une fois... les Explorateurs (1996) in de Internet Movie Database
• (en)  Er was eens... De Aarde (2008) in de Internet Movie Database
• Er Was Eens...de Mens – tvmeter.nl
• Er Was Eens... Het Leven – tvmeter.nl