Finwë is een personage uit de werken van J.R.R. Tolkien. Hij is de eerste Hoge Koning van de Noldorijnse Elfen.

Finwë ontwaakt bij Cuiviénen, in het oosten van Midden-aarde. Op uitnodiging van de Vala Oromë brengt hij met Ingwë en Elwë als afgevaardigde een bezoek aan Valinor in het gezegende land Aman. Na hun terugkomst in Cuiviénen overtuigen de drie afgevaardigden het merendeel van hun volken ervan om naar Valinor te gaan. Finwë leidt de Noldor naar Valinor. Hij is een grote vriend van Elwë, die zich echter niet in Valinor vestigt.

In Valinor regeert Finwë over de Noldor in de stad Tirion. Hij trouwt daar met Míriel en krijgt een zoon, Fëanor. De geboorte van Fëanor is zo uitputtend voor Míriel dat zij de lust om te leven verliest en haar geest naar de Zalen van Mandos vertrekt. Finwë trouwt daarna met Indis van de Vanyar. Met haar krijgt Finwë nog twee zonen. Hij geeft zijn zonen alle drie zijn eigen naam: Curufinwë ("kundige Finwë"), Nolofinwë ("wijze Finwë") en Arafinwë ("edele Finwë"). (Ze zijn echter beter bekend onder de namen Fëanor, Fingolfin en Finarfin.)

De Vala Melkor slaagt erin verdeeldheid te zaaien onder de Noldor en met name tussen Fëanor en Fingolfin. Als Fëanor zijn halfbroer met een zwaard bedreigt wordt hij door de Valar voor twaalf jaar uit Tirion verbannen. Finwë gaat met hem mee naar Formenos en draagt hij zijn functie van Hoge Koning tijdelijk over aan Fingolfin.

Melkor overvalt Formenos en rooft Fëanors Silmarillen. Finwë, die in de poort van Formenos staat en de enige is die de moed heeft Melkor te weerstaan, wordt door deze gedood als eerste dodelijke geweldsslachtoffer in Aman. Deze daad is de katalysator voor de Opstand van de Noldor.

Na zijn dood wordt Finwë opgevolgd door Fëanor.

Finwës naam is niet compleet vertaald; de woordenlijst in de Silmarillion vertaalt fin als "haar", maar er zou ook een verband zijn met het woord voor "kunde".

Finwë komt reeds voor in de eerste versie van de legendes, The Book of Lost Tales. Ook daar is hij leider en later koning van de Noldor. Als door toedoen van Melkor onrust ontstaat onder de Noldor tracht hij de gemoederen te bedaren. Als Fëanor (op dat moment nog niet zijn zoon) de Noldor oproept terug te keren naar Midden-Aarde, spreekt Finwë hem tegen maar als Fëanor de overhand krijgt wil Finwë zijn volk niet in de steek laten en gaat mee naar Midden-Aarde. Over Finwë's verdere rol heeft Tolkien geen duidelijk verhaal geschreven maar uit aantekeningen blijkt dat hij waarschijnlijk aanvoerder zou zijn geworden van een leger van Noldor, andere elfen en mensen dat ten onder zou gaan in de Nirnaeth Arnoediad, de Slag van Ongetelde Tranen. Finwë zelf zou daarin ook sneuvelen( in de gepubliceerde Silmarillion vindt deze slag veel later plaats en is Finwë's kleinzoon Fingon de grote aanvoerder).

In de versies van de Silmarillion die Tolkien schreef voor hij aan In de ban van de Ring begon groeide Finwë uit tot de stamvader van de Noldorijnse prinsen. Ook ontstond het verhaal van zijn dood door de hand van Melkor.

Na het voltooien van de In de ban van de Ring introduceerde Tolkien de dood van Míriel en het hertrouwen met Indis. Dit raakte aan een aantal aspecten die voor hem van groot belang waren, zoals de (on)sterfelijkheid van de Elfen, zeden en gewoonten van de Eldar en de invloed van Melkor. De Elfen waren onsterfelijk en hoewel hun geest gescheiden kon worden van hun lichaam kon de geest weer terugkeren in hun lichaam. Mede daardoor was het niet toegestaan een huwelijk te ontbinden. De weigering van Míriel terug te keren in haar lichaam bracht Finwë in de problemen, want hij wilde meer kinderen. Finwë ging te rade bij Manwë en na overleg tussen de Valar sprak Mandos het oordeel uit dat bekendstond als het Statuut van Finwë en Míriel. Dit kwam erop neer dat als een van de twee gehuwden 'overleed' en aangaf niet terug te willen keren, het de ander vrij stond opnieuw te trouwen. Nadat Míriel had aangegeven inderdaad niet terug te willen keren werd hun huwelijk ontbonden verklaard en kon Finwë hertrouwen. Tolkien heeft er overigens geen coherent verhaal van kunnen maken en de gepubliceerde Silmarillion bevat slechts een summiere vermelding.

Het oudste kind van Finwë en Indis was een dochter, Findis. Daarna kwam Fingolfin. Voor de andere drie kinderen gaf Tolkien verschillende namen en volgordes. De laatste versie was Finvain (dochter, oorspronkelijk Irimë genaamd), Finarfin en Faniel (dochter). Geen van de dochters speelt een rol in de Silmarillion.

De Hoge Koningen van de Noldor zijn aangegeven met ① tot en met ⑥.