Gijs Scholten van Aschat

Gijs Scholten van Aschat
	Scholten van Aschat (2020)
Algemene informatie
Volledige naam	Gijsbert Jan Abraham Scholten van Aschat
Geboren	16 september 1959
Geboorteplaats	Doorn
Land	Nederland
Werk
Jaren actief	1980-heden
Beroep	acteur, stemacteur
	(en) IMDb-profiel
	(mul) TMDb-profiel;
Portaal	Film

Scholten van Aschat in promo van De vloer op (2012)

Gijsbert Jan Abraham (Gijs) Scholten van Aschat (Doorn, 16 september 1959) is een Nederlands acteur en stemacteur.

Familie

Scholten van Aschat is een lid van het geslacht Scholten en een zoon van Karel Scholten van Aschat. Hij is getrouwd en heeft drie kinderen, onder wie Reinout Scholten van Aschat.

Loopbaan

Scholten van Aschat speelt toneel sinds zijn jeugd. Hij gaf al voorstellingen samen met zijn broer, zus en vriendjes op de zolder van zijn ouderlijk huis in Tiel. Maar de plannen om acteur te worden dateren van toen hij een jaar of veertien was.^[1] Hij deed op zijn zeventiende auditie voor de Amsterdamse Toneelschool maar werd afgewezen.

Hij heeft aan de Toneelacademie in Maastricht gestudeerd waar hij bevriend raakte met de acteurs Pierre Bokma en Peter Blok, schrijfster Maria Goos en regisseur Willem van de Sande Bakhuyzen met wie hij later weer te maken zou krijgen, onder andere bij het toneelstuk Cloaca van Goos dat door Van de Sande Bakhuyzen geregisseerd en ook verfilmd werd.

Scholten van Aschat is in de eerste plaats toneelacteur, maar werd onder meer bekend van de films Cloaca, De Passievrucht, Tirza en Publieke Werken, en de televisieseries Pleidooi en Oud Geld. In 1983 kreeg hij de Arlecchino voor zijn rol in het stuk Midzomernachtsdroom en 1993 ontving hij de Louis d'Or voor zijn rol in Decadance van Het Nationale Toneel. Voor zijn rol in de televisieserie Oud Geld kreeg hij in 1998 een Gouden Kalf. In 2001 ontving hij de Johan Kaartprijs. Hij was tussen 2004 en 2015 de houder van de Albert van Dalsumring, die hij ontving uit handen van Pierre Bokma en op 20 juni 2015 doorgaf aan Hans Kesting. Van 2000 tot 2020 was hij te zien samen met o.a. Stefan de Walle in het programma De vloer op. In 2011 werd hij winnaar van de 'Esta Luisterboek Award' voor het voorlezen van De tuinen van Dorr van Paul Biegel. In 2012 schreef hij zijn eerste eigen boek Beretta Bobcat.

Gijs Scholten van Aschat heeft lange tijd last gehad van plankenkoorts en heeft uiteindelijk hulp gezocht om daarmee om te gaan.^[2]

Bij de oprichting van de Akademie van Kunsten was hij een van de eerste leden. In 2016 werd hij aangesteld als vicevoorzitter. Van 2017 tot 2019 was hij voorzitter van deze instelling. Hij werd opgevolgd door de dichter Anne Vegter.

Filmografie

Film

Invasie (2024) - Maurits Caan
Ome Cor (2022) - kinderarts
Grutto! (2022) - voice-over
Nederland onder water (2022) - verteller
Zee van tijd (2022) - Lucas (oud)
The Bay of Silence (2020) - Dr. Müller
Doris (2018) - Walter
De Dirigent (2018) - Willem Mengelberg
Wad - Overleven op de Grens van Water en Land (2018) - voice-over
De Helleveeg (2016) - opa
De Zus Van Mijn Broer (2015)
Publieke Werken (2015) - Vedder
De Poel (2014) - Lennaert
Doodslag (2012) - Felix
Kasteel Amerongen (2011) - Godard Adriaan van Reede
Tirza (2010) - Jörgen
Adem (2010) - Professor Duhamel
Komt een vrouw bij de dokter (2009) - Dokter Jonkman
Monsters vs. Aliens (2009) - Professor Kakkerlak (stem)
De brief voor de koning (2008) - Ridder Edwinem
Tiramisu (2008) - Lex
De Avondboot (Televisiefilm, 2007) - Teun
Zadelpijn (Televisiefilm, 2007) - Hugo
Afblijven (2006) - Vader Melissa
Dummy (2006) - Job
Het Ravijn (Televisiefilm, 2005) - Max Pam
Masterclass (2005) - Rol onbekend
Kameleon 2 (2005) - De burgemeester
Shark Tale (2004) - Don Lino (stem)
De Passievrucht (2003) - Huisarts Terlinden
Cloaca (2003) - Joep
De schippers van de Kameleon (2003) - De burgemeester
Loenatik: de moevie (2002) - Albertus Marinus Jacobus Hagenstein-Huygens
De afrekening (Televisiefilm, 2002) - Gerdsen
Babyphoned (2002) - Mark
De Grot (2001) - Mijnsherenland
Olivetti 82 (2001) - Daniel Grinberg
De bovenman (2001) - De Bovenman
Storm in mijn hoofd (Televisiefilm, 2001) - Kent, Leuter, brandweerman
De zwarte meteoor (2000) - Schouten, voorzitter Heracles
Lek (2000) - Ferdinand de Wit
4 (1998) - Rol onbekend
De juiste maat (Televisiefilm, 1998) - Rol onbekend
Het glinsterend pantser (Televisiefilm, 1998) - Sander Vastenhout
De prins van Egypte (1998) - Mozes
The Gambler (1997) - Maikov
Zonder Zelda (1997) - Vader van Zelda
Off Mineur (Televisiefilm, 1996) - Max Belmer
Gemengde Berichten (Televisiefilm, 1996) - personeelschef Robert Pronk
Toy Story (1995) - Woody (stem)
Belle van Zuylen - Madame de Charrière (1993) - Jean Baptiste Suard
Op afbetaling (Televisiefilm, 1993) - Henk Grond
De drie beste dingen in het leven (1992) - Thomas
De provincie (1991) - Koos
De avonden (1989) - Viktor
Dorst (1988) - Harry
In de schaduw van de overwinning (1986) - Gerard
Gebroken spiegels (1984) - Rol onbekend
De terechtstelling (Televisiefilm, 1984) - Rol onbekend
De mooiste tijd (Televisiefilm, 1980) - Rol onbekend

Televisie

Grutto! - voice-over (2023)
Cast - Louis van Leeuwen (2023)
De stamhouder - Joan Münninghoff (2023)
Rampvlucht - Henk Wolleswinkel (2022)
Het WAD - voice-over (2020)
Hoogvliegers - Generaal Roderick Walema (2020)
Klem - Ron (seizoen 2, 2018)
The Bridge to Liberation - verteller (2017)
Als de dijken breken - minister-president Hans Kreuger (2016)
NoordZuid - Marinus Wieringa (2015)
Nederland Waterland - verteller (2014-2015)
De onderkoning - Gijsbert Karel van Hogendorp (2014)
Doris - Walter (2013)
Lijn 32 - Martin Schoots (2012)
Flikken Maastricht - Schoolhoofd/leraar (Afl. Heksen, 5 maart 2010)
Annie M.G. Schmidt - Dick van Duyn (2009-2010)
Gooische vrouwen - Ernst Scheepmaker-van Altena (7 afl., 2006-2007)
Boks - Rol onbekend (Afl. De verdwenen Van Gogh, 2006)
De vloer op - Verschillende rollen (Episode 1.1, 2004)
De Band - God (Afl. Prikkels, 2004)
Wet & Waan - Pa Overeem (Afl. Fan van het jaar, 2004)
Weltevreden op 10 - gast (2002)
Baantjer - Jaap Tetteroo (Afl. De Cock en de moord op de haringkoning, 2002)
Loenatik - Bert (Afl. De bruiloft, 2000)
Oud Geld - Ole Bussink (18 afl., 1998-1999)
Leve het bruine monster - verteller (1998)
De keerzijde - Huisarts (Afl. Kamperfoelie, 1998)
Wij Alexander - Nicolaas Röell (Afl. Deel 2, 1998)
Over de liefde - Jeroen (Afl. Een balkon op het noorden, 1997)
Zwarte sneeuw - Taxichauffeur (Episode 1.6, 1996)
Baantjer - Paul van der Lugt (Afl. De Cock en de moord met 300 getuigen, 1996)
Pleidooi - Victor van Gilze (1993-1995)

Theater

Spraakmakers: Onvergetelijk - 2024
Lehman Trilogy - 2022-2023 - Toneelgroep Amsterdam, regie: Guy Cassiers, tekst: Stefano Massini bewerkt door Els van der Pluijm, als "Babette, Gouverneur en Philip"
Cliënt E. Busken - 2021-2023 - Toneelgroep Amsterdam, regie: Maria Kraakman, tekst: Jeroen Brouwers bewerkt door Gijs Scholten van Aschat, als "Busken"
Kings of war - 2021-2023 (voorstelling zelf loopt al sinds 2014 met wisselende cast) - Toneelgroep Amsterdam, regie: Ivo van Hove, tekst: William Shakespeare vertaald door Rob Klinkenberg en bewerkt door Bart Van den Eynde, als kardinaal, Rivers
Age of Rage - 2020-2023 - Toneelgroep Amsterdam, regie: Ivo van Hove:, tekst: Aischylos, Euripides vertaald door Gerard Koolschijn en bewerkt door Ivo van Hove, als Menelaos, Tantalos
Duende - Reprise in 11 theaters^[3] samen samen met Eric Vloeimans en Eric Vaarzon Morel
Het hout - 2018-2019 - Internationaal Theater Amsterdam, regie: Michiel van Erp
Dagboek van een verdwenene - 2017-2018 - Toneelgroep Amsterdam, regie: Ivo van Hove
Obsession - 2017 - Toneelgroep Amsterdam, regie: Ivo van Hove tekst: Luchino Visconti. bewerkt door Jan Peter Gerrits
De dingen die voorbijgaan - 2016-2018 - Toneelgroep Amsterdam, regie: Ivo van Hove, tekst: Louis Couperus, bewerkt door Koen Tachelet
Husbands and wives - 2016/2018 - Toneelgroep Amsterdam, regie: Simon Stone, tekst: Woody Allen, bewerkt door Rik van den Bos
Het jaar van de Kreeft - 2016-2018 - Toneelgroep Amsterdam, regie: Luk Perceval, tekst: Hugo Claus, bewerkt door Peter Van Kraaij, als "Pierre"
De stille kracht - 2015-2018 - Toneelgroep Amsterdam, regie: Ivo van Hove, tekst: Louis Couperus, bewerkt door Peter Van Kraaij, als "Otto van Oudijck"
Koningin Lear - 2014 - Toneelgroep Amsterdam, regie: Eric de Vroedt, tekst: William Shakespeare, bewerkt door Tom Lanoye
Dantons dood - 2013 - Toneelgroep Amsterdam, regie: Johan Simons, tekst: Georg Buchner
De entertainer - 2013-2015 - Toneelgroep Amsterdam, regie en bewerking: Eric de Vroedt, tekst: John Osborne
Lange dagreis naar de nacht - 2013 - Toneelgroep Amsterdam, regie: Ivo van Hove, tekst: Eugene O'Neill bewerkt door Ger Thijs, als "James"
Wish you where here - 2012-2015 - Toneelgroep Amsterdam, regie: Lucas De Man
Kat op een heet zinken dak - 2012 - TA-2/Toneelschuur Producties, regie: Jacob Derwig, tekst: Tennessee Williams bewerkt door Kim van Kooten & Jacob Derwig
Opening Night - 2012 - Toneelgroep Amsterdam, regie: Ivo van Hove, tekst: John Cassavetes, bewerkt door Gerardjan Rijnders en Sam Bogaerts
Wit Konijn Rood Konijn - 2012 - Toneelgroep Amsterdam, tekst: Nassim Soleimanpour, bewerkt door Carel Alphenaar
Romeinse tragedies - seizoen 2012/2013 & 2016-2018 (stuk wordt al opgevoerd sinds 2007 met wisselende cast) - Toneelgroep Amsterdam, regie: Ivo van Hove, tekst: William Shakespeare, bewerkt door Tom Kleijn
Na de repetitie/Persona - 2012/2013 & 2017-2018 - Toneelgroep Amsterdam, regie: Ivo van Hove, tekst: Ingmar Bergman, bewerkt door Karst Woudstra
De Russen! Ivanov meets Platonov - 2010-2014 - Toneelgroep Amsterdam, regie: Ivo van Hove, tekst: Anton Tsjechov bewerkt door Tom Lanoye met muziek van Junkie XL
In ongenade - 2011 - Toneelgroep Amsterdam, regie: Luk Perceval, tekst: John Maxwell Coetzee
Nooit van elkaar - 2011 - Toneelgroep Amsterdam, regie: Ivo van Hove, tekst: Jon Fosse
Richard III - 2010 - Orkater ism Stadsschouwburg Amsterdam, de Toneelacademie Maastricht en Het Zuidelijk Toneel, regie: Matthijs Rümke, tekst: William Shakespeare, bewerkt door Janine Brogt en Gijs Scholten van Aschat, muziek: Tom Waits en Kathleen Brennan, als Richard III
Kinderen van de zon - 2010-2013 - Toneelgroep Amsterdam & NTGent, tekst: Maksim Gorki, regie: Ivo van Hove
Afscheidsmonologen - 2009 - Bos Theaterproducties/Landelijk Steunpunt VPTZ, regie: Leopold Witte, gastlezer
Het Vertrek - 2008 - Theatrale lezing van Het Zuidelijk Toneel, regie: Madeleine Matzer, tekst: Václav Havel
Les Liaisons Dangereuses - 2008 - tekst: Pierre Choderlos de Laclos
Duende - 2008 - samen met Eric Vaarzon Morel
De geschiedenis van de familie Avenier - 2007 - Het Toneel Speelt, tekst: Maria Goos, als kroegbaas Christ
Tirannie van de tijd - 2005 - ZT Hollandia
De Kortste Eeuw - 2005 - Orkater, regie: Gijs de Lange, tekst: Gijs Scholten van Aschat, idee & muziek: Vincent van Warmerdam
De Methode Ribadier - 2004 - Nationale Toneel, regie: Frans Strijards tekst: Georges Feydeau
Demonen - 2004 - Het Toneel Speelt
Dodelijke Affaires - 2004 - Orkater & Nederlands Philharmonisch Orkest, regie: Anthony Heidweiller , tekst: Jan Veldman, als "de man"
Over de Duivel en de Dood - 2004 - Orkater & Het Mondriaan Kwartet
Huis & Tuin - - Nationale Toneel, regie: Antonie Uitdehaag
Hagedissehuid - 2003 - Orkater, regie: Matthijs Rümke, tekst: Bodil de la Parra
Cloaca - 2002 - Het Toneel Speelt, regie: Willem van de Sande Bakhuyzen, tekst: Maria Goos
The Prefab Four - 2002 - Orkater (over The Monkees), regie en tekst
Familie - 2000 - Het Toneel Speelt, regie: Willem van de Sande Bakhuyzen, tekst: Maria Goos
Iwanov - 1999 - Art & Pro, regie: Frans Strijards, tekst: Anton Tsjechov
Black Box - 1999 - Hummelinck Stuurman, tekst: Amos Oz
Hamlet - 1999 - Nationale Toneel, regie: Johan Doesburg, tekst: William Shakespeare, als Hamlet
Een Formidabele Yankee - 1998 - Orkater, regie: Willem van de Sande Bakhuijzen, muziek: Vincent van Warmerdam, tekst: Jan Veldman
De New Yorkers - 1997 - regie: Gijs Scholten van Aschat, tekst: Woody Allen, David Mamet en Elaine May, vertaald door Ger Thijs en Laurens Spoor
Hoti - 1996 - regie en tekst
Design for Living - 1996 - regie: Ger Thijs, tekst: Noël Coward
Wie vermoordde Mary Rogers - 1995 - Orkater, als Edgar Allan Poe
Timon van Athene - 1994/1995 - Toneelgroep Amsterdam, regie: Pierre Audi, tekst: William Shakespeare bewerkt door Gerrit Komrij, als dichter
Oom Wanja - 1994 - tekst: Anton Tsjechov, als Astrov
Decadence - 1993 - Nationale Toneel
Richard II - 1990 - vrije theaterproductie Martin Hanson Theaterproducties
Voldoende Koolhydraat - 1990 - Nationale Toneel
Alkestis - 1989 - Nationale Toneel
Othello - 1988 - Zuidelijk Toneel Globe, regie Ronald Klamer, tekst: Shakespeare, vertaling Bert Voeten, als Jago
Lysander - 1986 - Haagse Comedie, regie Guido de Moor
Romeo en Julia - 1984 - Haagse Comedie, regie Guido de Moor, tekst: Shakespeare, als Romeo

Luisterboeken

Stemmengeschuifel - 2013 - Toneelgroep Amsterdam, audiowandeling door Amsterdam gezien door de ogen van schrijver Herman Heijermans
Beretta Bobcat - 2012 - eigen werk, (Luistergeschenk tijdens de Week van het Luisterboek)
De tuinen van Dorr - 2010 - van Paul Biegel, met liedjes geschreven door Floor Minnaert en ingezongen door Gijs. (Hiervoor won Gijs Scholten van Aschat in 2011 de Ésta luisterboek award)
Het sleutelkruid - 2009 - van Paul Biegel, met liedjes geschreven door Floor Minnaert en ingezongen door Gijs.
Opwaaiende zomerjurken - 2009 - van Oek de Jong
Tsjilp (ESTA Sterke stemmen serie) - 2008 - van Willem Elsschot
Rouw op je dak - 2008 - van Jos Brink
De Vuurvogel - 2005 - van Igor Stravinsky

Prijs

In oktober 2022 won Scholten van Aschat tijdens het Italiaanse Milan International Film Festival de prijs in de categorie Beste acteur voor zijn rol als oude Lucas in de bioscoopfilm Zee van tijd.^[4]

Trivia

Scholten van Aschat deed in 2004 mee aan De nationale IQ test. Hij haalde 98 punten.
Arriva rijdt in de Achterhoek met treinstel 10369, dat de naam 'Gijs Scholten van Aschat' draagt
In 2017 speelt Scholten van Aschat een hoofdrol in de nationale herdenkingsconcert Bridge to Liberation Experience.

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties

↑ ‘Mijn oergevoel ligt in het theater.' De ambities van Gijs Scholten van Aschat. NCRV-Gids (6 september 2003). Gearchiveerd op 25 december 2013. Geraadpleegd op 13 juli 2023.
↑ Ivo van Woerden, Kunst helpt mij beter naar de wereld te kijken. Trouw.nl (12-03-2013). Geraadpleegd op 24-10-2015.
↑ Gijs Scholten van Aschat even terug in Tiel met Duende: ‘Elf theaters, mooi dat Tiel daarbij zit’. AD (7 april 2019). Gearchiveerd op 7 februari 2023.
↑ Vader en zoon Scholten van Aschat winnen Italiaanse prijs. Algemeen Dagblad (19 oktober 2022). Geraadpleegd op 31 januari 2024.

[1] ‘Mijn oergevoel ligt in het theater.' De ambities van Gijs Scholten van Aschat. NCRV-Gids (6 september 2003). Gearchiveerd op 25 december 2013. Geraadpleegd op 13 juli 2023.

[2] Ivo van Woerden, Kunst helpt mij beter naar de wereld te kijken. Trouw.nl (12-03-2013). Geraadpleegd op 24-10-2015.

[3] Gijs Scholten van Aschat even terug in Tiel met Duende: ‘Elf theaters, mooi dat Tiel daarbij zit’. AD (7 april 2019). Gearchiveerd op 7 februari 2023.

[4] Vader en zoon Scholten van Aschat winnen Italiaanse prijs. Algemeen Dagblad (19 oktober 2022). Geraadpleegd op 31 januari 2024.

[1]

[2]

[3]

[4]