De heldenreis is een zoektocht of queeste die voorkomt in mythen, romans en films. Het wordt gekenmerkt door typische situaties en personages over een heldenfiguur die op avontuur gaat, zegeviert in een beslissende crisis, en veranderd terugkeert.
Dit archetype wordt ook wel monomythe genoemd, naar een term van de Ierse schrijver James Joyce. De Amerikaanse literatuurwetenschapper Joseph Campbell onderzocht het motief van de heldenreis als een basispatroon van wereldwijde mythologieën.
Beschrijving
De term monomythe beschrijft een enkel consistent verhaal dat op alomtegenwoordige manieren en vormen wordt uitgedrukt. De structuren van de door Campbell geanalyseerde monomythen kunnen op hun beurt worden onderverdeeld in verschillende stadia. De uniforme kern van de monomythe bestaat uit de chronologische volgorde van scheiding, initiatie en terugkeer van de centraal handelende figuur. Campbells cyclus van de heroïsche reis werd door talrijke therapeuten verder ontwikkeld tot een psychologische en inleidende training.
Het concept van de heldenreis ligt in het verlengde van eerdere werken van Russische filologen zoals De morfologie van het toversprookje, gepubliceerd in 1928 door Vladimir Propp en Joeri Lotmans De structuur van de artistieke tekst uit 1972.
Verloop van de heldenreis
Volgens Campbell doorloopt de reis van een held bepaalde stadia, waarvan sommige stappen niet allemaal aanwezig zijn in elk mythologisch verhaal.
Scène | Fase en uitleg |
---|---|
I. Vertrek |
|
II. Initiatie |
|
III. Terugkeer |
|
In latere jaren zijn door verschillende auteurs vereenvoudigde stappen beschreven. Zo kwamen David Adams Leeming in 1981 en Phil Cousineau in 1990 tot slechts acht stappen. Christopher Vogler beschreef in 2007 de heldenreis in 12 stappen.
Bekende voorbeelden
Enkele bekende voorbeelden van heldenreizen zijn:
- Het Gulden vlies (8 v. Chr)
- The Faerie Queene (1590)
- Jane Eyre (1847)
- Moby-Dick (1851)
- De Hobbit (1937)
- Star Wars (1977)
Daarbij vallen ook talloze literaire werken van auteurs als Charles Dickens, William Faulkner, Maugham, J. D. Salinger, Ernest Hemingway, Mark Twain, W.B. Yeats, C.S. Lewis, J.R.R. Tolkien, Seamus Heaney en Stephen King.
Zie ook
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Heldenreise op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.