Geschiedenis van de wereld

..Naar chronologie Steentijd Bronstijd IJzertijd Oudheid Middeleeuwen Vroegmoderne tijd Moderne tijd Eigentijdse tijd

..Naar continent Afrika Noord-Afrika Zuidelijk Afrika Amerika Noord-Amerika Latijns-Amerika Centraal-Amerika Zuid-Amerika Caribisch Gebied Antarctica de Arctis Australië Azië Centraal-Azië Oost-Azië Siberië Zuid-Azië Zuidoost-Azië Midden-Oosten Europa Oceanië

..Naar onderwerp Agrarische geschiedenis Bedrijfsgeschiedenis Constitutionele geschiedenis Cultuurgeschiedenis Economische geschiedenis Filmgeschiedenis Geschiedenis van internationale betrekkingen Godsdienstgeschiedenis Historische demografie Historische geografie Ideeëngeschiedenis Geschiedenis van de filosofie Institutionele geschiedenis Kerkgeschiedenis Kunstgeschiedenis Literatuurgeschiedenis Maritieme geschiedenis Mentaliteitsgeschiedenis Militaire geschiedenis Krijgsgeschiedenis Muziekgeschiedenis Niet-westerse geschiedenis Onderwijsgeschiedenis Politieke geschiedenis Rechtsgeschiedenis Sociale geschiedenis Transnationale geschiedenis Vrouwengeschiedenis Wetenschapsgeschiedenis

Portaal   Geschiedenis

Ideeëngeschiedenis is een onderzoeksgebied binnen de geschiedschrijving, en houdt zich bezig met de uitdrukking, bewaring en verandering van menselijke ideeën in de loop der tijden. Ideeëngeschiedenis is verwant met, of een stroming binnen, de intellectuele geschiedenis. Werken in de ideeëngeschiedenis hebben soms betrekking op interdisciplinair onderzoek in de filosofie-, wetenschaps- of literatuurgeschiedenis. In Zweden is ideeëngeschiedenis een afzonderlijke onderzoekstak aan de universiteit, sinds de jaren 1930, toen Johan Nordström, een literatuurwetenschapper, werd aangesteld als professor ideeëngeschiedenis aan de Universiteit van Uppsala. Inmiddels bieden meerdere universiteiten over de wereld colleges aan over ideeëngeschiedenis, vaak binnen een bacheloropleiding.

De Amerikaanse historicus Arthur O. Lovejoy (1873–1962) bedacht de term history of ideas en begon met de systematische studie ervan, in de eerste decennia van de 20e eeuw. Lange tijd zat Lovejoy de regelmatige ontmoetingen van de History of Ideas Club aan de Johns Hopkins University voor, waar hij van 1910 tot 1939 werkzaam was als professor geschiedenis.

Naast studenten en collega's van Lovejoy, die betrokken zijn bij verwante projecten (zoals René Wellek en Leo Spitzer, met wie Lovejoy uitgebreide debatten aanging), zijn geleerden als Isaiah Berlin, Michel Foucault, Christopher Hill, J. G. A. Pocock en anderen, blijven werken in de geest waarmee Lovejoy de ideeëngeschiedenis benaderde. Het eerste hoofdstuk van Lovejoy's boek The Great Chain of Being, geeft een algemeen overzicht van wat volgens hem het doel was van de studie van de ideeëngeschiedenis.

Lovejoy's ideeëngeschiedenis nam als basiseenheid voor analyse het unit-idea, of het individuele concept. Deze unit-ideas dienen als de bouwstenen voor de ideeëngeschiedenis: hoewel zelf relatief onveranderlijk in de loop der tijd, herenigen unit-ideas zich tot nieuwe patronen, en drukken zich in nieuwe vormen uit in opeenvolgende historische periodes. Lovejoy zag het als de taak van de ideeënhistoricus om dergelijke unit-ideas te identificeren, en hun historische opkomst en neergang in nieuwe vormen en combinaties, te beschrijven.

• Kennissociologie
• Metabletica
• Wetenschapssociologie

• Arthur Lovejoy, The Great Chain of Being: A Study of the History of an Idea, Cambridge, 1936. ISBN 0674361539
• Arthur Lovejoy, Essays in the History of Ideas, Baltimore, 1948. ISBN 0313205043
• Isaiah Berlin, Against the Current: Essays in the History of Ideas, London, 1979. ISBN 0691090262
• Mark Bevir, The Logic of the History of Ideas, Cambridge, 2002. ISBN 0521640342
• Andreas Dorschel, Ideengeschichte, Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 2010. ISBN 978-3-8252-3314-3.

• P.P. Wiener, Dictionary of the History of Ideas: Studies of Selected Pivotal Ideas, New York, 1973-1974.
• Isaiah Berlin & the history of ideas, age-of-the-sage.org (2004).