Karssenberg
Kerssenberg op een kaart uit 1741
Locatie	Zwiep
Algemeen
Kasteeltype	havezate
Gebouwd in	na 1500
Gesloopt in	19e eeuw

De havezate Karssenberg of Kerssenberg stond in het Nederlandse dorp Zwiep, provincie Gelderland.

Eind 15e eeuw werd Wolter van Keppel vermeld als de heer van Kerssenberg. De havezate zelf is na 1500 gebouwd. Wolter liet het huis in 1534 na aan zijn dochter Jurriana. Toen zij in 1549 trouwde met Arent Sloet, kwam de Karssenberg terecht bij de familie Sloet. Na Arent en Jurriana was het huis in bezit van Jan Sloet, Wolter Sloet en Herman Johan Sloet. Die laatste verkocht het in 1716 aan zijn broer Adriaan. De laatste eigenaar uit deze familie was Adriaan Wolter Willem Sloet, die in 1771 als leenman werd ingeschreven.

De Karssenberg was een leengoed van het huis Vorden, in ieder geval sinds 1637. Het huis stond te boek als een havezate maar bood geen toegang tot het lidmaatschap van de Ridderschap van Zutphen. De laatste melding over de Karssenberg als leengoed dateert uit 1809. Ondanks dat het leenstelsel toen in feite al was afgeschaft, viel de havezate nog steeds onder de leenkamer van Vorden.

In 1810 verkocht Sloet zowel Diepenbroek als de Karssenberg aan Lodewijk van Heeckeren, die tevens heer van De Cloese en Langen was.

In 1828 kocht Arnold Henry Peter Hubert de havezate aan, tegelijk met de nabijgelegen huizen De Cloese, Diepenbroek en Langen. Van het adellijke huis was waarschijnlijk niet veel meer over: het werd omschreven als ‘het erve en goed Karsenberg’, oftewel een boerenbedrijf. In 1841 was de bebouwing gesloopt en vier jaar later meldde Van der Aa dat er nog slechts een bouwhoeve aanwezig was.

Anno 2023 behoort het oude kasteelterrein tot de naastgelegen boerderij Karssenberg.

Een tekening uit 1720 van Frans Berkhuys^[1] toont een rechthoekig, omgracht hoofdgebouw met twee kleine zijvleugels. Er is tevens een bouwhuis zichtbaar op het voorplein. Hoewel de tekeningen van Berkhuys niet altijd even betrouwbaar zijn, komen de gebouwen wel redelijk overeen met de bebouwing op de kadastrale minuut van 1832.

Uit archeologisch onderzoek van 2002 werd duidelijk dat het huis een rechthoekig gebouw was met een afmeting van 15 bij 20 meter. Een slotgracht werd niet teruggevonden, hetgeen overeenkomt met de weergave op de kadastrale minuut van 1832. Op basis van de aangetroffen aardewerkscherven kon de havezate worden gedateerd op de 16e eeuw. Er werden geen resten gevonden van een middeleeuwse voorganger van de Karssenberg.