De lijst van Nederlandse parlementaire afsplitsingen is een opsomming van politieke afsplitsingen van fracties in Nederlandse politieke organen.

Zie Lijst van afsplitsingen van Tweede Kamerfracties voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Zie Lijst van afsplitsingen van Eerste Kamerfracties voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

• Leonie van Bladel verliet op 19 september 1996 de delegatie van de PvdA. Zij verliet ook de fractie van de Partij van Europese Socialisten en trad als onafhankelijke toe tot de fractie Unie voor Europa.
• Jim Janssen van Raaij verliet op 2 december 1996 de delegatie van het CDA. Hij verliet ook de fractie van de Europese Volkspartij en Europese Democraten en trad als onafhankelijke toe tot de fractie Unie voor Europa.

• Els de Groen verliet in april 2005 de delegatie van Europa Transparant. Zij bleef als onafhankelijke lid van de fractie De Groenen/Vrije Europese Alliantie.

• Kartika Liotard verliet op 1 juni 2010 de delegatie van de SP. Zij bleef als onafhankelijke lid van de fractie Europees Unitair Links/Noords Groen Links.
• De extra zetel na de ratificatie van het Verdrag van Lissabon werd op 15 december 2011 toegekend aan de PVV. De PVV-delegatie weigerde de in de vacature benoemde Daniël van der Stoep, die op 31 augustus 2012 het Europees Parlement verlaten had, weer op te nemen. Hij maakte als onafhankelijke vanaf 18 december 2012 deel uit van de groep niet-fractiegebonden leden van het Europees Parlement.
• Toine Manders verliet op 17 oktober 2013 de delegatie van de VVD. Hij bleef als onafhankelijke lid van de fractie Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa.
• Laurence Stassen verliet op 21 maart 2014 de delegatie van de PVV. Zij bleef als onafhankelijke deel uitmaken van de groep niet-fractiegebonden leden van het Europees Parlement.

• Dorien Rookmaker trad op 1 februari 2020 via de lijst van FVD toe tot het Europees Parlement vanwege de uitbreiding van het aantal Nederlandse zetels na de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Zij had in 2019 de partij reeds verlaten en maakte daarom geen deel uit van de delegatie van FVD. Zij trad als onafhankelijke toe tot de groep niet-fractiegebonden leden van het Europees Parlement.
• Toine Manders verliet op 2 juni 2020 de delegatie van 50PLUS en trad toe tot de delegatie van het CDA. Hij bleef lid van de fractie van de EVP.
• Derk Jan Eppink, Rob Rooken en Rob Roos verlieten op 19 december 2020 de delegatie van FVD. Zij bleven als onafhankelijke lid van de fractie van ECH.
• Michiel Hoogeveen trad op 15 april 2021 via de lijst van FVD toe omdat Derk Jan Eppink verkozen was in de Tweede Kamer. Hij had in 2020 de partij reeds verlaten en maakte daarom geen deel uit van de delegatie van FVD. Hij trad als onafhankelijke toe tot de fractie van ECH.
• Sophie in 't Veld verliet op 16 juni 2023 D66. Ze werd lid van Volt en maakt de termijn als onafhankelijk lid af.

• Michiel Smit werd in februari 2003 na een conflict uit de fractie van Leefbaar Rotterdam in de Rotterdamse gemeenteraad gezet. Hij ging verder als Groep Smit, waarbij hij enige tijd steun kreeg van de eveneens uit Leefbaar Rotterdam getreden Joop van Heijgen. Uit de Groep Smit kwam de politieke partij Nieuw Rechts voort.
• Fleur Agema ging in 2004 in de Provinciale Staten van Noord-Holland als Groep Agema door, na een jaar eerder voor de LPF te zijn gekozen. In 2006 kwam ze voor de Partij voor de Vrijheid in de Tweede Kamer.

• Lijst van Nederlandse politici die van partij wisselden
• Lijst van afsplitsingen van Eerste Kamerfracties
• Lijst van partijloze Eerste Kamerleden
• Eenmansfractie