Miriam Makeba
Miriam Makeba in 1969
Algemene informatie
Volledige naam	Zenzile Miriam Makeba
Alias	Mama Afrika
Geboren	4 maart 1932
Geboorteplaats	Johannesburg
Overleden	10 november 2008
Overlijdensplaats	Castel Volturno
Werk
Jaren actief	1954-2008
Genre(s)	Wereldmuziek, folk, poprock, jazz
Beroep	Zangeres
Label(s)	Manteca, RCA Records, Mercury Records, Kapp Records, Collectables, Suave Music, Warner Bros. Records, PolyGram, Drg, Stern's Africa, Kaz, Sonodisc
Officiële website (en) AllMusic-profiel (en) Discogs-profiel (en) IMDb-profiel (en) Last.fm-profiel (en) MusicBrainz-profiel
Portaal    Muziek

Miriam Makeba, bijgenaamd Mama Africa (Prospect Township bij Johannesburg, 4 maart 1932 – Caserta, Italië, 10 november 2008), was een Zuid-Afrikaans zangeres en anti-apartheidsactiviste. Zij was een van de eersten die de Afrikaanse muziek introduceerden bij een westers publiek. Haar grootste hit was het nummer Pata pata (1967). Met haar roem bereidde ze de weg voor Afrikaanse artiesten als Fela Kuti, King Sunny Adé, Youssou N'Dour en Salif Keita.^[1] Makeba was een actief tegenstandster van de Zuid-Afrikaanse apartheidspolitiek en leefde, nadat de Zuid-Afrikaanse regering haar een inreisvisum weigerde, dertig jaar in ballingschap.

Op twintigjarige leeftijd werd ze al een nationale bekendheid in Zuid-Afrika als zangeres van de Manhattan Brothers. In de jaren 50 brak Makeba door als zangeres met een Zuid-Afrikaanse variant van jazz. In 1959 ging in Johannesburg de zwarte jazz-opera King Kong in première. Naast Makeba werkten onder anderen de trompettist Hugh Masekela, met wie ze later trouwde, en Letta Mbulu aan deze voorstelling mee. Daarna ging King Kong op tournee door Europa. In datzelfde jaar was Makeba ook te zien In de documentaire Come back, Afrika (1959) van de Amerikaan Lionel Rogosin (1924-2000). Deze film vormde een aanklacht tegen het Zuid-Afrikaanse apartheidsbeleid. Deze optredens betekenden voor Makeba een doorbraak in Europa en de Verenigde Staten.

Toen ze in 1960 naar Zuid-Afrika terug wilde keren voor de begrafenis van haar moeder weigerde de Zuid-Afrikaanse regering haar een inreisvisum. Later werd ook haar staatsburgerschap ingetrokken. Begin jaren zestig ging Makeba in de Verenigde Staten wonen. Haar politiek activisme bracht haar in 1963 bij de Verenigde Naties, waar zij opriep tot een internationale boycot van Zuid-Afrika. Hierna werden haar platen verboden in Zuid-Afrika.

In de Verenigde Staten werd ze ontdekt door zanger en mensenrechtenactivist Harry Belafonte. Met hem nam ze in de jaren zestig enkele albums op in een mengeling van traditionele stijlen, voordat wereldmuziek een begrip werd.^[1] Met An Evening With Belafonte/Makeba won Makeba in 1966 als eerste Afrikaanse vrouw, een Grammy Award. Een jaar later scoorde ze een wereldwijde hit met het nummer Pata pata, gezongen in Xhosa, een taal met kenmerkende klik- en plofklanken.

Makeba trad vijf keer in het huwelijk, de eerste keer op 17-jarige leeftijd. Op 22 december 1950 kreeg zij haar eerste en enige kind, dochter Bongi. Bongi is na de bevalling van een dochter gestorven in het kraambed. Andere echtgenoten waren zanger Sonny Pillay, met wie zij in 1959 zowel trouwde als scheidde, en trompettist Hugh Masekela (1964-1966). Met Black Power-activist Stokely Carmichael was Makeba van 1968 tot 1978 getrouwd. Dit huwelijk leidde tot controverse in de Verenigde Staten. Grote platenmaatschappijen als RCA en Reprise zegden hun platencontracten op. Geplande concerten werden geschrapt.^[1] Het paar verhuisde naar Guinee. Nadat het huwelijk was ontbonden bleef Makeba in Guinee, waar ze trouwde met Bageot Bah, die voor een Belgische luchtvaartmaatschappij werkte. Ook in Guinee bleef Makeba zich uitspreken tegen het apartheidsregime van Zuid-Afrika. Tijdens deze periode werd ze ook afgevaardigde van Guinee bij de Verenigde Naties.^[1]

In 1985 verhuisde ze naar Brussel. In 1987 deed Makeba mee aan de Graceland-tour van Paul Simon. Twee jaar later mochten haar platen weer verkocht worden in Zuid-Afrika. In december 1990 keerde zij, na dertig jaar ballingschap, op uitnodiging van Nelson Mandela, die toen net was vrijgelaten uit zijn gevangenschap, terug naar haar geboorteland Zuid-Afrika.

In 2005 maakte ze een tournee om haar carrière af te sluiten. Op 24 mei 2008 nam ze tijdens een optreden op The Hague Jazz afscheid van haar Nederlandse fans. Op 7 november 2008 trad ze nog op in het Amsterdamse Paradiso. Drie dagen later overleed Miriam Makeba op 76-jarige leeftijd aan een hartaanval, na afloop van een antimaffiaconcert in Castel Volturno ter ondersteuning van de met de dood bedreigde antimaffiaschrijver Roberto Saviano.

Behalve prijzen voor haar muziek kreeg Makeba voor haar strijd tegen ongelijkheid de Dag Hammerskjøld Peace Prize en de Otto Hahn Peace Medal.^[1]

In Gent werd het plein waaraan de stadsbibliotheek De Krook ligt, naar Miriam Makeba genoemd.

• Officiële website
• Miriam Makeba op global-mojo.com

Zie de categorie Miriam Makeba van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.