Oostzanerwerf

Wijk van Amsterdam
Kerngegevens
Gemeente	Amsterdam
Stadsdeel	Noord
Coördinaten	52°25'16"NB, 4°53'17"OL
Oppervlakte	332 ha.
Overig
Postcode(s)	1033

Oostzanerwerf is een wijk in stadsdeel Amsterdam-Noord, in de Nederlandse provincie Noord-Holland. Voorheen was Oostzanerwerf de buurtschap Oostzaner Overtoom in de gemeente Oostzaan.

Oostzanerwerf grenst (met de klok mee) aan Kadoelen, Tuindorp Oostzaan,de gemeente Zaanstad en de gemeente Oostzaan. De buurt is gelegen vlak bij natuurgebied Het Twiske.

De wijk bestaat uit de Kermisbuurt, de Walvisbuurt, de Molenwijk en Twiske-west. Het gebied waar nu Oostzanerwerf is op te splitsen in twee historische gebieden: Ten noorden van de Oostzanerdijk en ten westen van de rivier Twiske behoorde tot 1966 tot de gemeente Oostzaan; ten zuiden van de Oostzanerdijk was water ('t IJ), is sinds 1872 ingepolderd en door Amsterdam geannexeerd in 1921.

In de middeleeuwen lag Oostzanerwerf direct aan het IJ. Op de dijk was een overtoom, waar binnenvaartschepen over de dijk werden gezet: de Oostzaner Overtoom. Daarbij was een haven van waaruit sinds de 16de eeuw koopvaart vooral naar de Oostzee plaatsvond. In de 17e en 18e eeuw is hier ook walvisvaart geweest. Het was toen de vijfde haven van Holland, gemeten naar aantal schepen dat op walvisvaart ging. Aan het zuidelijk deel van het Twiske stonden tien tot twaalf traankokerijen. Hier werd walvisspek gekookt tot lampolie. Ook werden de baleinen van walvissen hier verwerkt. Voorts waren er scheepswerven en een zeilmakerij.

In 1872 is in het kader van de aanleg van het Noordzeekanaal de Noorder IJpolder drooggemaakt. De haven en het scheepswerf van Oostzanerwerf bleven toegang tot het IJ houden via Zijkanaal I. De overtoom is gesloopt in 1946.

In de Noorder IJpolder is Tuindorp Oostzaan gebouwd nadat dit gebied in 1921 is geannexeerd door de gemeente Amsterdam. Oostzanerwerf is in 1966 geannexeerd door de gemeente Amsterdam in verband met de aanleg van de ringweg om Amsterdam (A10).