Pentanatriumtrifosfaat
Structuurformule en molecuulmodel
Structuurformule van pentanatriumtrifosfaat
Algemeen
Molecuulformule	Na5P3O10
IUPAC-naam	pentanatriumtrifosfaat
Andere namen	natriumtripolyfosfaat
Molmassa	367,86 g/mol
SMILES	[O-]P(=O)([O-])OP(=O)([O-])OP(=O)([O-])[O-].[Na+].[Na+].[Na+].[Na+].[Na+]
CAS-nummer	7758-29-4
EG-nummer	231-838-7
PubChem	517047
Wikidata	Q29145
Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen
Waarschuwing
H-zinnen	H315 - H319 - H335
EUH-zinnen	geen
P-zinnen	P261 - P305+P351+P338
LD50 (ratten)	(oraal) 3120 mg/kg
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestand	vast
Kleur	wit
Dichtheid	2,52 g/cm³
Smeltpunt	(ontleedt) 622 °C
Oplosbaarheid in water	145 g/L
Goed oplosbaar in	water
Nutritionele eigenschappen
ADI	(som van alle fosfaathoudende additieven) 70 mg/kg lichaamsgewicht
Type additief	stabilisator, emulgator
E-nummer	E451
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal    Scheikunde

Pentanatriumtrifosfaat of natriumtripolyfosfaat (doorgaans afgekort tot NTPP) is een anorganische verbinding met als brutoformule Na₅P₃O₁₀. Het is het natriumzout van trifosforzuur (H₅P₃O₁₀). De stof komt voor als een wit, reukloos kristallijn poeder, dat relatief goed oplosbaar is in water.

Pentanatriumtrifosfaat wordt bereid door een stoichiometrisch mengsel natriumdiwaterstoffosfaat en dinatriumwaterstoffosfaat te verhitten:

${\displaystyle \mathrm {2\ Na_{2}HPO_{4}\ +\ NaH_{2}PO_{4}\ \longrightarrow \ Na_{5}P_{3}O_{10}\ +\ 2\ H_{2}O} }$

Het kan ook bereid worden door fosforzuur te neutraliseren met natriumhydroxide waarbij de verhouding natrium tot fosfor 1,66 bedraagt. De oplossing wordt dan in een roterende oven of in een sproeidroger verhit om het water te verdampen. Het resterende zout wordt verder gedroogd, gemalen, gezeefd en verpakt.^[1]

Pentanatriumtrifosfaat is in de Europese Unie toegelaten als additief in voedingsmiddelen. Het E-nummer is E451; dit nummer slaat echter op verschillende kalium- en natriumpolyfosfaten.

Het wordt ook aan wasmiddelen toegevoegd, om het water te ontharden en daarmee de oppervlakte-actieve stoffen beter te laten werken. De trifosfaatanionen vormen stabiele, wateroplosbare verbindingen met calcium- en magnesiumionen. Ze verhinderen zo de vorming van kalkzeep, slecht oplosbare verbindingen die kunnen neerslaan in de wasmachine en op het wasgoed en die zo de werking van de oppervlakte-actieve stoffen afremmen.

Fosfaten uit (ongezuiverd) afvalwater en andere bronnen zijn een voedingsbron voor micro-organismen en algen, en het grootschalig gebruik van fosfaathoudende wasmiddelen heeft bijgedragen tot de eutrofiëring van oppervlaktewater. Daarom zijn de fosfaten in wasmiddelen inmiddels grotendeels vervangen door zeolieten (natriumaluminiumsilicaat).

• (en) Gegevens van pentanatriumtrifosfaat in de GESTIS-stoffendatabank van het IFA
• (en) MSDS van pentanatriumtrifosfaat
• (en) International Chemical Safety Card