Zie Spar (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Spar.

Spar
Fijnspar (Picea abies)
Taxonomische indeling
Rijk: Plantae (Planten) Stam: Embryophyta (Landplanten) Klasse: Spermatopsida (Zaadplanten) Clade: Naaktzadigen Orde: Coniferales (Coniferen) Familie: Pinaceae (Dennenfamilie)
Geslacht
Picea A.Dietr. (1824)
kegel van Sitkaspar (Picea sitchensis)
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Spar op Wikispecies
Portaal    Biologie

Spar (Picea) is een geslacht van houtige planten uit de dennenfamilie (Pinaceae). De naaldbomen dragen bij aan de bossen op het noordelijk halfrond. Verschillende soorten van het geslacht staan niet alleen in het bos, maar worden ook gekweekt voor de sier. Voor sierdoeleinden zijn er cultivars met verschillende vormen, zoals een bol, een piramide, een dwergvorm en een treurvorm.

De bomen behouden het hele jaar door hun naalden.

Sparren zijn van dennen (Pinus) te onderscheiden doordat de naalden bij sparren alleenstaand zijn en bij dennen met twee of soms meer bij elkaar staan. Sparren hebben bovendien platte, driehoekige of vierhoekige naalden en dennen ronde. Bij de fijnspar (Picea abies) staan de naalden rondom de twijg. Bij zilversparren (Abies) en bij de douglasspar (Pseudotsuga menziesii), staan ze in hetzelfde vlak in twee rijen aan weerskanten van de twijg. In tegenstelling tot zilversparren (Abies) komt bij sparren een deel van de bast mee als een naald wordt uitgetrokken. Er zit bij sparren dus altijd een vlaggetje aan de losgetrokken naald.

De takken staan in kransen rondom de stam. De zijtakken staan in twee rijen min of meer tegenover elkaar.

Van veel soorten zijn de naalden aan de horizontale takken zodanig omgekeerd dat de onderkant naar boven wijst. De bovenkant is morfologisch gezien dus eigenlijk de onderkant.

De leerachtige kegelvruchten hangen aan de takken en kleuren in de herfst bruin. De zaden zijn dan rijp, maar kunnen pas uit de kegel vallen als de schubben uit elkaar gaan staan, wat pas in het volgend voorjaar gebeurt. In de daaropvolgende herfst vallen deze kegels dan af.

• geslacht Spar (Picea)
  • Clade I
    • Brewers treurspar (Picea breweriana)
  • Clade II
    • Sitkaspar (Picea sitchensis)
  • Clade III
    • Engelmanspar (Picea engelmannii)
    • Witte spar (Picea glauca)
  • Clade IV
    • Picea brachytyla
    • Chihuahuaspar (Picea chihuahuana)
    • Burmese spar (Picea farreri)
    • Picea likiangensis
    • Picea martinezii
    • Picea maximowiczii
    • Picea morrisonicola
    • Picea neoveitchii
    • Kaukasische spar (Picea orientalis)
    • Picea purpurea
    • Kirgiezenspar (Picea schrenkiana)
    • Picea smithiana
    • Picea spinulosa
    • Picea torano
    • Picea wilsonii
  • Clade V
    • Fijnspar (Picea abies)
    • Picea alcoquiana ("P. bicolor")
    • Picea alpestris
    • Picea asperata
    • Picea crassifolia
    • Picea glehnii
    • Jezospar (Picea jezoensis)
    • Picea koraiensis
    • Picea koyamae
    • Zwarte spar (Picea mariana)
    • Picea meyeri
    • Siberische spar (Picea obovata)
    • Servische spar (Picea omorika)
    • Blauwe spar (Picea pungens)
    • Picea retroflexa
    • Picea rubens

Van bepaalde sparrensoorten kan hars en terpentijn gewonnen worden. De hars wordt verwerkt in balsems tegen reumapijn en longaandoeningen. Ook kan van het vocht uit de naalden en takjes met toevoeging van gember, hop, stroop of suiker en gist sparrenbier gemaakt worden. Dit bier werd vroeger op de zeilschepen gedronken als middel tegen scheurbuik.

Vurenhout, meestal sitkaspar of engelmannspar, wordt toegepast als klankbord (bovenblad) voor gitaren. De mindere kwaliteit hout is in laaggeprijsde instrumenten te vinden, de betere kwaliteiten in professionele gitaren. Het hout van de sitkaspar wordt gebruikt als klankhout voor kasten van luidsprekers, en de stam voor masten en gieken. Vroeger werd dit hout ook gebruikt voor de dragende delen van een houten vliegtuig.

De fijnspar wordt veel als kerstboom gebruikt en hier dan ook speciaal voor gekweekt. Duurdere kerstbomen zijn de blauwe spar (Picea pungens) en de Kaukasische zilverspar (Abies nordmanniana), die trager groeien, maar waarvan de naalden minder snel uitvallen.

In april 2008 maakte de Universiteit van Umeå bekend dat zij een 9550 jaar oude fijnspar (Picea abies) had ontdekt.^[1] Deze spar staat in Dalarna (Zweden). Wetenschappers hebben de leeftijd bepaald door de koolstof in het hout van de boom te analyseren. Deze spar is nu de oudst bekende boom ter wereld.

• (en) Arboretum de Villardebelle Picea Kegels van verschillende soorten Picea (pagina 1)
• (en) Arboretum de Villardebelle Picea Kegels van verschillende soorten Picea (pagina 2)
• (en) Gymnosperm Database - Picea