| |||||
|---|---|---|---|---|---|
| ---- | |||||
  Polen
|
|
|
Polen (Pools: Polska), officieel de Republiek Polen (Pools: Rzeczpospolita Polska), is een land in Midden-Europa. In het westen wordt het begrensd door Duitsland (Oder-Neissegrens), in het zuiden door Tsjechië en Slowakije, in het oosten door Litouwen, Wit-Rusland en Oekraïne en in het noorden door de Oostzee en de Russische exclave Kaliningrad. De meeste historici plaatsen de oprichting van een Poolse staat in 966, toen Mieszko I, heerser over een territorium dat min of meer overeenkomt met het hedendaagse Polen, zich bekeerde tot het christendom. In 1025 werd het Koninkrijk Polen (1025-1385) opgericht en in 1569 creëerden Polen en het grootvorstendom Litouwen met de Unie van Lublin het Pools-Litouwse Gemenebest. Deze unie hield stand tot 1795, toen het Poolse gebied werd verdeeld tussen Rusland, Habsburgse Monarchie en Pruisen. Polen herwon haar onafhankelijkheid in 1918 in de vorm van de Tweede Poolse Republiek. In 1939 begon de Tweede Wereldoorlog met de inval in Polen door Nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie. Meer dan 6 miljoen Poolse burgers kwamen om in de oorlog. Polen werd een satellietstaat van de Sovjet-Unie in 1944 en kreeg in 1952 de naam Volksrepubliek Polen. In de jaren 1980-1989 werd met massale protesten onder leiding van Lech Wałęsa van de vakbond Solidarność de val van het communisme ingeluid. De Derde Republiek was geboren en een nieuwe grondwet werd aangenomen waarbij Polen een democratie werd. Polen is na de omwenteling snel lid geworden van de Europese Unie en geldt inmiddels als modelland in vele opzichten. Zo is Polen het enige land van de Europese Unie dat ondanks de Kredietcrisis niet in een recessie belandde. Polen heeft een oppervlakte van 311.888 km² en een inwonertal van 38.512.000 (2011). De hoofdstad en grootste stad van het land is Warschau. Staatkundig is Polen een parlementaire republiek en een eenheidsstaat, onderverdeeld in 16 woiwodschappen. Polen is lid van een groot aantal internationale organisaties, waaronder de Europese Unie, de Verenigde Naties, de NAVO, de Wereldhandelsorganisatie en de OESO. | |
 Werelderfgoed
|
|
|
Ondanks de grote verwoestingen van de Tweede Wereldoorlog, is een groot deel van het Poolse culturele erfgoed bewaard gebleven. Er zijn op dit moment 14 Poolse erfgoed plaatsen op de UNESCO Werelderfgoedlijst.
| |
 Uitgelicht
|
|
 Het oerbos van Białowieża (Pools: Puszcza Białowieska; Wit-Russisch: Белавежская пушча, Belavezjskaja Pusjtsja) is het oudst bewaarde oerbos dat nog in een min of meer natuurlijke staat is, op de grens van Wit-Rusland en Polen (woiwodschap Podlachië). Dit UNESCO Werelderfgoed en biosfeerreservaat is aan de Poolse zijde 10.000 ha. Aan de Wit-Russische zijde is het biosfeerreservaat 177.100 ha groot. Het kerngebied is 15.700 ha met daaromheen een bufferzone van 71.400 ha en een overgangszone 90.000 ha. Het Nationale Park en het Werelderfgoed zijn samen 87.607 ha. Het bos is het enig overgebleven voorbeeld van een Europees gemengd laaglandbos. Er komen meer dan 1200 plantensoorten voor waaronder eeuwenoude eiken en esdoorns. In het bos zijn de bever en de wisent geherintroduceerd. Er komen wolven, en lynx voor verder edelhert, ree, zwarte ooievaar, Europese kraanvogel en de raaf. Hoewel het bos wereldberoemd is, onderwerp van vele biologische studies en delen de status van strikt natuurreservaat hebben, is het bos niet onbedreigd. Doordat het bos eeuwenlang de status van koninklijk jachtterrein had, werd het beschermd voor uitgebreide kap, maar vele diersoorten zijn er door uitgeroeid en later weer opnieuw geïntroduceerd. | |
Overzicht
|
|
| |
Woiwodschappen
|
|
|
De woiwodschappen van Polen vormen de hoogste bestuurlijke eenheden binnen Polen. Polen bestaat sinds de 14e eeuw uit woiwodschappen, ook wel provincies genoemd, maar hun aantal, omvang en bevoegdheden zijn door de eeuwen heen herhaaldelijk gewijzigd. Het huidige aantal van zestien woiwodschappen werd in 1999 vastgesteld, toen de indeling uit 1975 (met 49 woiwodschappen) werd vervangen. 
| |
 Meehelpen
|
|
|
Meehelpen aan artikelen over Polen? Project Polen
Gewenste artikelen Een selectie uit de lijst: Gewenste artikelen - Polen Economie van Polen (d:) · Łódź Zoo (pl/en) · Poglish (d:) · Polonia/Poolse diaspora (pl|d:) · Polskie Radio (d:) · Poolse cinema (d:) · Poolse grondwet (d:) · Poolse kathedraalstijl (d:) · Poolse literatuur (d:) · President van Polen (d:) · Toetreding van Polen tot de Europese Unie (d:)
Dit kan beter Bestaande artikelen over Polen | |
 Nieuwe artikelen
|
|
|
OLV en St. Bartolomeüsbasiliek · S61 · Polen op de Olympische Zomerspelen 2000 - 1992 - 1980 · Polsat · Blue Café · Disco polo · DK34 · Solidarna Polska · Polonosuchus
Paweł Włodkowic · Paulina Buziak · Ryszard Szurkowski · Stanisław Barańczak · Ewa Białołęcka · Biernat van Lublin · Paweł Kryszałowicz · Roman Dmowski · Zofia Stryjeńska · Olga Tokarczuk · Iwo Odrowąż · Leszek Blanik · Tadeusz Krawczyk · Adam Matysek · Ziemovit V van Mazovië · Ziemovit VI · Izrael Poznański · Ivan & Delfin · Kasia Kowalska · Justyna Steczkowska · Zbigniew van Polen · Paweł Fajdek · Janusz Kamiński
| |
| Subportalen van Centraal-Europa | |
|---|---|
Landen: Duitsland · Hongarije · Oostenrijk
· Polen · Slowakije · Tsjechië · Zwitserland |
| ||||||||||||||
