Een stoomtram is een tram die wordt voortbewogen door een stoommachine. Dit gebeurde meestal door een of meerdere tramrijtuigen achter een stoomlocomotief te zetten. Zeldzamer waren trams met een ingebouwde stoommachine. Na de opkomst van de spoorwegen vanaf halverwege de 19e eeuw werden alleen tussen de belangrijkste steden spoorlijnen aangelegd. Om ook naar kleinere plaatsen een betaalbare verbinding te kunnen aanleggen, werd een lichtere vorm van transport ontwikkeld. Dit werd de stoomtram. In veel landen was en is er speciale wetgeving. Hierbij behoeft de stoomtram (en sinds eind 19e eeuw ook de elektrische tram) aan minder zware eisen te voldoen dan de spoorwegen, maar aan de andere kant waren er beperkingen wat betreft gewicht en snelheid.

Stoomtrams waren in Noord-Amerika nooit erg populair. Desondanks reden er in 1860 enkele door de straten van Philadelphia. Eind 1873 ging een stroomtram proefrijden in London, drie jaar later maakte ook Parijs kennis met de stoomtram en in 1879 begon het tijdperk van de stoomtram in Sydney.^[1]

In Nederland reed de eerste stoomtram proef in 1878 te Scheveningen, en de eerste lijn opende in 1879 tussen Den Haag Staatsspoor en Scheveningen. Daarmee had Den Haag zowel de eerste paardentram als de eerste stoomtram in Nederland.^[2] De eerste stoomtramlijn in België werd in 1885 geopend. (Oostende – Middelkerke; dit is niet een deel van de huidige Kusttram-lijn)^[3]

• In de gehele wereld is er nog één stoomtrambedrijf min of meer als vanouds in bedrijf. Dat is de Chiemsee-Bahn (de:Chiemsee-Bahn) in Zuid-Duitsland.

• Stoomtram in Nederland - voor geschiedenis van de stoomtram in Nederland.
• NMVB - voor geschiedenis van de stoomtram in België.

• H. A. Whitcombe. History of the Steam Tram. Oakland Press, 1961; over de Britse stoomtram, met veel verwijzingen naar andere landen.
• Geoffrey E. Baddeley. The Continental Steam Tram. LRTA, London, 1980; supplementen 1989, 1991; over de stoomtrams in Europa, minus Groot-Brittannië;
• Walter Hefti. Tramway Lokomotiven - Birkhauser Verlag, 1980; over de (Europese) fabrieken van stoomtramlocomotieven;
• Walter Hefti. Dampfstrassenbahnen - Birkhauser Verlag, 1984; over stoommotorrijtuigen, baanaanleg, lok-overzicht;