.jpg)
Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Ede geeft een overzicht van verkiezingen voor de Nederlandse Tweede Kamer in het kiesdistrict Ede in de periode 1888-1918.[1]
Het kiesdistrict Ede werd ingesteld na de grondwetsherziening van 1887. Tot het kiesdistrict behoorden de volgende gemeenten: Amerongen, Barneveld, Ede, Hoevelaken, Leersum, Nijkerk, Renswoude, Rhenen, Scherpenzeel en Veenendaal.
Het kiesdistrict Ede vaardigde in dit tijdvak per zittingsperiode één lid af naar de Tweede Kamer.
Legenda
- cursief: in de eerste verkiezingsronde geëindigd op de eerste of tweede plaats, en geplaatst voor de tweede ronde;
- vet: gekozen als lid van de Tweede Kamer.
6 maart 1888
De verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.[2]
| 6 maart | |
|---|---|
| Kiesgerechtigden | 2.844 |
| Opkomst | 2.394 |
| Geldige stemmen | 2.366 |
| Blanco stemmen | 23 |
| Kandidaten | |
| L.W.C. Keuchenius | 1.439 |
| C.J.E. van Bylandt | 918 |
15 mei 1888
Levinus Keuchenius, gekozen bij de verkiezingen van 6 maart 1888, nam zijn benoeming niet aan vanwege zijn toetreding op 21 april 1888 tot het na de verkiezingen geformeerde kabinet-Mackay. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een naverkiezing gehouden.
| 15 mei | |
|---|---|
| Kiesgerechtigden | 2.844 |
| Opkomst | 2.070 |
| Geldige stemmen | 2.051 |
| Blanco stemmen | 15 |
| Kandidaten | |
| C.M.E. van Löben Sels | 1.253 |
| C.J.E. van Bylandt | 791 |
9 juni 1891
De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
| 9 juni | |
|---|---|
| Kiesgerechtigden | 2.884 |
| Opkomst | 2.321 |
| Geldige stemmen | 2.299 |
| Blanco stemmen | 19 |
| Kandidaten | |
| C.M.E. van Löben Sels[3] | 1.160 |
| A.W.van Borssele | 1.135 |
10 april 1894
De verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.
| 10 april | 24 april[4] | |
|---|---|---|
| Kiesgerechtigden | 2.923 | 2.923 |
| Opkomst | 1.928 | 2.444 |
| Geldige stemmen | 1.907 | 2.419 |
| Blanco stemmen | 58 | 21 |
| Kandidaten | ||
| A.W. van Borssele | 528 | 1.471 |
| C.M.E. van Löben Sels[3] | 725 | 947 |
| C.J. van Eeghen | 331 | |
| A.F. de Savornin Lohman | 311 |
15 juni 1897
De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
| 15 juni | |
|---|---|
| Kiesgerechtigden | 5.769 |
| Opkomst | 4.594 |
| Geldige stemmen | 4.521 |
| Blanco stemmen | 73 |
| Kandidaten | |
| L.H.J.M. van Asch van Wijck | 2.744 |
| A.W.J.J. van Nagell | 1.245 |
| A.W. van Borssele[3] | 532 |
14 juni 1901
De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
| 14 juni | |
|---|---|
| Kiesgerechtigden | 5.877 |
| Kandidaten | |
| L.H.J.M. van Asch van Wijck[3] |
Van Asch van Wijck was de enige kandidaat; hij werd zonder nadere stemming gekozen verklaard.
25 februari 1903
Lodewijk van Asch van Wijck, gekozen bij de verkiezingen van 14 juni 1901, trad op 1 februari 1903 af vanwege zijn benoeming als lid van de Centrale Raad van Beroep. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.
| 25 februari | |
|---|---|
| Kiesgerechtigden | 6.024 |
| Opkomst | 3.809 |
| Geldige stemmen | 3.729 |
| Blanco stemmen | 80 |
| Kandidaten | |
| M.A. Brants | 2.437 |
| W.H. de Beaufort | 1.292 |
16 juni 1905
De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
| 16 juni | |
|---|---|
| Kiesgerechtigden | 6.762 |
| Opkomst | 4.665 |
| Geldige stemmen | 4.565 |
| Blanco stemmen | 100 |
| Kandidaten | |
| M.A. Brants[3] | 3.075 |
| P. Tideman | 1.283 |
| S. Lindeman | 207 |
31 januari 1907
Maurits Anton Brants, gekozen bij de verkiezingen van 16 juni 1905, trad op 1 januari 1907 af vanwege zijn benoeming als burgemeester van Schiedam. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.
| 31 januari | |
|---|---|
| Kiesgerechtigden | 6.785 |
| Opkomst | 4.787 |
| Geldige stemmen | 4.725 |
| Blanco stemmen | 62 |
| Kandidaten | |
| S. van Citters | 3.164 |
| P. Tideman | 1.338 |
| M. Mendels | 223 |
11 juni 1909
De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
| 11 juni | 23 juni[4] | |
|---|---|---|
| Kiesgerechtigden | 7.688 | 7.688 |
| Opkomst | 5.953 | 6.741 |
| Geldige stemmen | 5.830 | 6.713 |
| Blanco stemmen | 123 | 28 |
| Kandidaten | ||
| G.J.A. Schimmelpenninck | 2.749 | 4.134 |
| J.W. Rudolph | 2.522 | 2.579 |
| J.C.J.B.A. de Josselin de Jong | 405 | |
| S. Lindeman | 154 |
27 juli 1909
Schelto van Citters, gekozen bij de verkiezingen van 31 januari 1907, trad op 9 juli 1909 af vanwege zijn benoeming als Commissaris van de Koningin in Gelderland. Om voor het resterende deel van de zittingsperiode tot 21 september 1909 in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.
| 27 juli | |
|---|---|
| Kiesgerechtigden | 7.688 |
| Kandidaten | |
| W. van Manen Jzn. |
Van Manen was de enige kandidaat; hij werd zonder nadere stemming gekozen verklaard.
17 juni 1913
De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
| 17 juni | |
|---|---|
| Kiesgerechtigden | 8.788 |
| Opkomst | 7.066 |
| Geldige stemmen | 6.951 |
| Blanco stemmen | 115 |
| Kandidaten | |
| G.J.A. Schimmelpenninck[3] | 3.530 |
| H.C. Dresselhuys | 379 |
| A.van der Poel | 367 |
| M. Jongebreur | 19 |
15 juni 1917
De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
| 15 juni | |
|---|---|
| Kiesgerechtigden | 9.412 |
| Kandidaten | |
| G.J.A. Schimmelpenninck[3] |
De zeven in de vorige Tweede Kamer vertegenwoordigde partijen hadden afgesproken in elkaars kiesdistricten geen tegenkandidaten te stellen.[5] Schimmelpenninck was derhalve de enige kandidaat; hij werd zonder nadere stemming gekozen verklaard.
Opheffing
De verkiezing van 1917 was de laatste verkiezing voor het kiesdistrict Ede. In 1918 werd voor verkiezingen voor de Tweede Kamer overgegaan op een systeem van evenredige vertegenwoordiging met kandidatenlijsten van politieke partijen.
Bronnen
- Tweede Kamerverkiezingen kiesdistrict Ede op www.verkiezingsuitslagen.nl
- Verkiezingen Tweede Kamer 1848-1918 op huygens.knaw.nl
Noten
- ↑ De verkiezingen in 1888 waren de eerste verkiezingen waarbij een Tweede Kamer van 100 leden gekozen werd; de verkiezingen in 1918 waren na de opheffing van de kiesdistricten de eerste verkiezingen waarbij de uitslag bepaald werd op grond van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging.
- ↑ Bij de grondwetsherziening van 1887 was het aantal leden van de Tweede Kamer uitgebreid van een variabel aantal, afhankelijk van de bevolkingsomvang, naar een vast aantal van 100. Tegelijkertijd werd het aantal kiesdistricten uitgebreid.
- ↑ a b c d e f g Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Ede.
- ↑ a b Omdat geen van de kandidaten in de eerste ronde de absolute meerderheid van de uitgebrachte geldige stemmen behaalde, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.
- ↑ Na de verkiezingen in 1917 zou een grondwetsherziening van kracht worden waarbij het stelsel van evenredige vertegenwoordiging werd ingevoerd ter vervanging van het districtenstelsel. Het was daarom te verwachten dat er op korte termijn nieuwe verkiezingen zouden worden gehouden. Zie ook het artikel over de Pacificatie van 1917.