Valse meeldauw
Valse meeldauw op komkommer (bovenzijde blad)
Taxonomische indeling
Rijk: Protista (Protisten) Stam: Eumycota Klasse: Oomycetes Orde: Peronosporales Familie: Peronosporaceae
Groep
Valse meeldauw
Valse meeldauw op komkommer
Wit op ijsbergsla (onderzijde blad)
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Portaal    Biologie

Valse meeldauw is de naam voor een groep van Oomycetes, die behoort tot de familie Peronosporaceae en veel verschillende plantensoorten kan aantasten. Het onderscheidt zich van echte meeldauw doordat het schimmelpluis van valse meeldauw op de onderkant van het blad zit, in tegenstelling tot echte meeldauw, dat op de boven- en onderkant van het blad zit. De oömyceet kan ook andere delen van de plant aantasten.

Op de aangetaste planten ontstaan aan de onderkant van de bladeren poederachtige vlekken, die in een later stadium het gehele oppervlak bedekken. Het poeder bestaat uit sporen. Onder vochtige omstandigheden kan de oömyceet zich snel uitbreiden.

Valse meeldauw groeit voornamelijk in het plantenweefsel van de waardplant. De schimmel dringt de plant binnen via de huidmondjes en voedt zich via haustoria in de plantencellen.

De overwinterende oöspore kiemt in het voorjaar en vormt dan een primair sporangium, dat ongeslachtelijke zoösporen (zwemsporen) vormt. Deze sporangia bevatten 6 tot 8 zwermsporen, die via opspattend water de huidmondjes van de plant binnen dringen en haustoriën vormen. Vervolgens worden sporangiëndragers buiten het blad gevormd, die de secundaire zwermsporen vormen. De zwermsporen uit deze sporangiën infecteren de plant weer. Infectie kan alleen plaatsvinden als de plant lang genoeg nat blijft en de temperatuur voldoende hoog is. Deze periode wordt de bladnatperiode genoemd. Bij het tegengaan van de schimmel is het dus belangrijk dat de plant zo veel mogelijk droog blijft. In de herfst vindt in het blad door een haploïd antheridium en een haploïd oögonium via een gametangium uitwisseling van kernen plaats, waarna de geslachtelijke, diploïde oösporen gevormd worden. (zie ook Ascomyceten: 4.3.1 Verloop van de seksuele sporenvorming). Bij het vergaan van het blad op de grond komen de oosporen vrij.

• Bremia lactucae (wit) op sla
• Peronospora destructor op ui
• Peronospora parasitica op bloemkool, broccoli en koolzaad
• Peronospora trifoliorum op klaver
• Peronospora trifoliorum f.sp. medicaginis-sativae op luzerne
• Plasmopara viticola op druif
• Pseudoperonospora cubensis op komkommer
• Pseudoperonospora farinosa f.sp. betae op suikerbiet
• Pseudoperonospora farinosa f.sp. spinaciae (wolf) op spinazie

Omdat valse meeldauw alleen kan overwinteren in relatief warme landen, hebben crop rotaties en grondbewerking geen effect op de ontwikkeling van de ziekte. De pathogeen komt meestal in het einde van de zomer voor, hierdoor kan het planten van specifieke rassen in het vroeg seizoen de verspreiding en ontwikkeling van valse meeldauw verder beperken. ^[1]

Mocht valse meeldauw een dreiging vormen, dan wordt het verwijderen en vernietigen van planten die symptomen vertonen gezien als een effectieve en goede praktijk.

Breedspectrum fungicides zoals chlorothalonil, mancozeb en gefixeerd koper zijn ten minste gedeeltelijk effectief in het beschermen tegen valse meeldauw, hierdoor zijn fungiciden die specifiek werken op valse meeldauw onnodig.

In de Verenigde Staten heeft de Environmental Protection Agency oxathiapiprolin goedgekeurd voor gebruik tegen valse meeldauw. ^[2] In Canada werd al in 2008 een mengsel van zoxamide en mancozeb geregistreerd voor de bestrijding van de meeldauw onder het handelsmerk Gavel (fungicide). ^[3]

Valse meeldauw kan bestreden worden door de luchtvochtigheid laag te houden rond aangetaste planten. Een druppelsysteem, bewateren via de onderkant van de plantenpotten, een goede luchtcirculatie, en het selectief snoeien helpen om de luchtvochtigheid te verlagen.

Recent onderzoek heeft geleid tot de ontwikkeling van resistente basilicum cultivars. De keuze voor resistente cultivars, in combinatie met andere preventie- en bestrijdingsmaatregelen, kan telers met een hoge valse meeldauwdruk helpen om toch een bruikbare oogst te produceren. ^[4]

• foto van infectie met Plasmopara viticola op druivenblad