Waterslangen
Een ringslang (Natrix natrix), exemplaar uit de Veluwe.
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Reptilia (Reptielen) Orde: Squamata (Schubreptielen) Onderorde: Serpentes (Slangen) Superfamilie: Colubroidea Familie: Colubridae (Toornslangachtigen)
Onderfamilie
Natricinae Bonaparte, 1838
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Waterslangen op Wikispecies
(en) World Register of Marine Species
Portaal    Biologie Herpetologie

Waterslangen^[1] (Natricinae) zijn een onderfamilie van slangen.

Een aantal soorten zet geen eieren af, maar brengt de jongen levend ter wereld; ze zijn eierlevendbarend. Bekende soorten zijn de dobbelsteenslang en de ringslang uit het geslacht Natrix. Ook de kousenbandslangen uit het geslacht Thamnophis genieten enige bekendheid, daar zij vaak in gevangenschap worden gehouden als exotisch huisdier.

Waterslangen laten bij bedreiging hun ontlasting lopen of scheiden een stinkende vloeistof af uit de anaalklieren, ook worden schijnaanvallen uitgevoerd. Vrijwel alle waterslangen zijn onschuldige dieren die niet snel zullen bijten. Een aantal soorten echter staat bekend als agressief en de soorten uit het geslacht Rhabdophis zijn aan te merken als giftig, een beet kan voor de mens fatale gevolgen hebben.^[2]

De onderfamilie telt 253 soorten in 38 geslachten, veertien geslachten zijn monotypisch. Dit betekent dat zij slechts door een enkele soort worden vertegenwoordigd.

De groep werd lange tijd als een aparte familie beschouwd, maar wordt tegenwoordig gezien als een onderfamilie gezien van de familie toornslangachtigen.^[3]

Waterslangen worden middelgroot tot groot, de lichaamslengte varieert van ongeveer een meter tot bijna twee meter. De kop is meestal duidelijk van het lichaam te onderscheiden door de aanwezigheid van een duidelijke insnoering. De ogen hebben altijd een ronde pupil. Ze onderscheiden zich van veel andere slangen doordat de tanden in de onderkaak ongeveer even groot zijn maar de tanden in de bovenkaak naar achterzijde toe steeds langer worden. Dit dient om glibberige prooidieren vast te houden terwijl ze worden doorgeslikt. De schubben hebben vaak zintuiglijke orgaantjes aan de voorzijde. De schubben onder de staart (caudaalschubben) zijn meestal gepaard.

Waterslangen kennen een zeer groot verspreidingsgebied en komen vrijwel wereldwijd voor. In Nederland komt ook een vertegenwoordiger voor; de ringslang (Natrix helvetica).

Waterslangen worden zo genoemd vanwege hun waterminnende levenswijze, veel soorten leven langs de oevers van rivieren en meren in bossen, moerassen, graslanden en draslanden. Veel soorten leven van waterdieren zoals vissen en amfibieën, enkele soorten hebben zich gespecialiseerd in het eten van rivierkreeften.

Onderstaand zijn de geslachten weergegeven, met het soortenaantal, de auteur en het verspreidingsgebied.