De KNSM-laan is een laan op het KNSM-eiland in het Oostelijk Havengebied van de Nederlandse hoofdstad Amsterdam. De naam verwijst naar de Koninklijke Nederlandse Stoomboot-Maatschappij (KNSM), die van 1903 tot 1979 op het kunstmatige 'eiland' was gevestigd.

Na het vertrek van de KNSM namen krakers en kunstenaars bezit van de havengebouwen, enkele jaren later gevolgd door stadsnomaden die neerstreken op de open ruimte tussen de gebouwen. In de eerste helft van de jaren 1990 werd het verloederde gebied heringericht volgens een masterplan van architect-stedenbouwkundige Jo Coenen. Het plan voorzag in een boulevard-achtige hoofdstraat, die in 1991 de naam KNSM-laan kreeg. De laan werd aangelegd op de plaats van het voormalig spoorwegemplacement langs de middenas van het eiland. De bebouwing aan de KNSM-laan bestaat deels uit gerenoveerde havengebouwen, deels uit nieuwe wooncomplexen, waarvan enkele ontworpen zijn door internationaal bekende architecten. Ondanks de voor die tijd dichte bebouwing heeft de laan een vrij groen karakter.

Artikel lezen

5 januari 2025

Termieten (Isoptera) zijn een relatief kleine groep van op het land levende, kolonievormende insecten. Alle soorten zijn planteneters die van bladeren en dood hout leven. Hun monddelen en ook hun darmen zijn hierop aangepast; termieten dragen eencelligen in hun ingewanden die cellulose kunnen verteren. Van enkele honderden soorten is bekend dat de dieren door hun hout-etende levenswijze grote schade aan kunnen richten aan gebouwen, kunstvoorwerpen en voedselgewassen. Termieten zijn relatief kleine insecten en worden in de regel vier tot vijftien millimeter lang.

Alle termieten vormen kolonies. Termieten zijn de enige groep van sociale insecten die niet tot de vliesvleugeligen (Hymenoptera) behoren. Vanwege het bleke uiterlijk van sommige individuen worden ze ook wel witte mieren genoemd, hoewel termieten niet verwant zijn aan de mieren. Een belangrijk verschil is de voedselkeuze; mieren zijn vaak vleeseters – in tegenstelling tot de termieten die altijd van plantaardig materiaal leven. Mieren behoren zelfs tot de belangrijkste vijanden van termieten.

De meeste soorten leven ondergronds of maken deels bovengronds gelegen nesten die erg groot kunnen worden. Een termietenkolonie kan honderden tot miljoenen individuen bevatten. Bij de meer gespecialiseerde soorten komen verschillende vormen voor die de kasten worden genoemd. Deze kasten bestaan uit zowel mannetjes als vrouwtjes, zij bouwen het nest en voeden de andere termieten (werkers) en andere bewaken het nest en jagen vijanden weg (soldaten). Iedere kolonie heeft een koningin en een koning, die samen voor het nageslacht zorgen.

Artikel lezen

15 augustus 2024

Joan Melchior Kemper (Amsterdam, 26 april 1776 – Leiden, 20 juli 1824) was een Nederlands jurist, letterkundige en politicus. Hij was hoogleraar in de rechtsgeleerdheid op diverse Nederlandse universiteiten en was betrokken bij de Omwenteling van 1813, die een einde maakte aan het Franse Keizerrijk in Nederland en het startpunt was voor een onafhankelijk Nederland na deze periode.

Kemper verkreeg zijn scholing in Amsterdam en nadat hij doctor in de rechten was geworden werd hij achtereenvolgens hoogleraar te Harderwijk, Amsterdam en Leiden. In deze jaren was hij ook in het politieke debat betrokken door middel van letterkundige bijdrages waarin hij de toenemende Franse invloed aan de kaak stelde. De actieve politieke carrière van Kemper zou pas in 1813 beginnen. In dat jaar was hij betrokken bij de Omwenteling waar hij een belangrijke rol in speelde. Zo was Kemper tijdens de Omwenteling commissaris-generaal in Amsterdam en stelde hij de proclamatie van 2 december op voor de latere koning Willem I. Na 1813 zou hij betrokken zijn bij diverse commissies en was hij zelf voorzitter van de commissie die belast was met het schrijven van een nieuw Burgerlijk Wetboek. Tussen 1817 en 1824 was Kemper lid van de Tweede Kamer waar hij tot de meer onafhankelijke Kamerleden behoorde.

Artikel lezen

1 juni 2024

Montauban (Occitaans: Montalban; Nederlands, verouderd: Montelbaan) is een gemeente in het Franse departement Tarn-et-Garonne in de regio Occitanie. Het is de prefectuur van het departement en, met 61.919 inwoners (1 januari 2021), ook de grootste stad.

De stad ligt aan de Tarn en werd in 1144 gesticht als bastide. Voor de Franse Revolutie was Montauban een van de grootste en belangrijkste steden van het zuidwesten van Frankrijk. Het was de zetelplaats van een bisdom en werd na de reformatie een bolwerk van de hugenoten. De tegenstelling tussen katholieken en protestanten was bepalend voor Montauban. In de moderne tijd kende de stad niet de groei die gelijkaardige steden in Frankrijk wel hadden; pas eind twintigste eeuw werd Montauban een groeipool.

Montauban is de stad van schilder Jean-Auguste-Dominique Ingres en van beeldhouwer Antoine Bourdelle. Het Musée Ingres Bourdelle is gevestigd in het voormalig bisschoppelijk paleis uit de zeventiende eeuw. Bezienswaardig zijn verder de kathedraal Notre-Dame, de kerk Saint-Jacques en de Place Nationale, het hoofdplein met op arcaden gebouwde huizen.

Artikel lezen

30 april 2024