Koningsbuurt

Buurtschap in Nederland
Situering
Provincie	Friesland Friesland
Gemeente	Harlingen Harlingen
Coördinaten	53° 10′ NB, 5° 27′ OL
Overig
Postcode	8861
Woonplaats (BAG)	Harlingen
Belangrijke verkeersaders
Portaal    Nederland Friesland

Koningsbuurt (Fries: Keuningsbuorren) is een buurtschap in de gemeente Harlingen, in de Nederlandse provincie Friesland. Het is gelegen middenin het industrieterrein van de stad Harlingen als een buurt. Ten zuiden van de buurtschap ligt de wijk het Oosterpark. De bewoning is deels een woningbuurt en deels industrie.

In 2024 telde de buurt Koningsbuurt 390 inwoners.^[1] De buurtschap heeft eigen plaatsnaamborden die de plaats aangegeven. Het is gelegen ten zuiden van de Kanaalweg, ten oosten van de Grensweg en ten noorden van het treinspoor. De hoofdweg van de buurtschap is de Oude Trekweg, daarnaast kent het onder meer de zijstraten Roordaweg, Buorren, De Boterton en de Vaartweg.

De buurt(schap) is vernoemd naar de oudere buurtschap die er heeft gelegen voordat er zich industrie ontwikkelde in de 19e en 20ste eeuw. Die buurtschap werd in 1664 vermeld als Koningbuirte, rond 1700 als Konings Buiren en in de 19e eeuw als Koningsburen. De plaatsnaam duidt waarschijnlijk op het feit dat een buurt of buurtschap/woonplaats was van de familie Koning.

De oude bewoning van de buurtschap verdween grotendeels door onder meer de steenfabrieken die zich er vestigden, langs de trekvaart die er was gelegen. Ten noorden/noordwesten lag de buurtschap Gratingabuurt. Deze laatste buurtschap was onderdeel van het dorp Almenum. Koningsbuurt was een buurtschap van het dorp Midlum, tot de aanleg van het Van Harinxmakanaal.

De industrie ontwikkelde zich omdat het industriegebied dicht bij de haven van Harlingen lag, maar zich nog buiten de stad bevond. Na de Tweede Wereldoorlog werd de trekvaart gedempt, hieraan ontleed de weg Oude Trekvaart zijn naam. De moderne buurtschap is ontstaan door de uitbreiding van zowel industrie als de stad zelf in de loop van de twintigste eeuw. De nieuwe Koningsbuurt kreeg de naam mee van de oudere buurtschap die grotendeels verdwenen was.

Tot halfweg 1971 was Koningsbuurt nog grotendeels gelegen binnen de gemeente Franekeradeel en een stukje van de westelijke kant viel onder de gemeente Barradeel waarna het onderdeel werd van de gemeente Harlingen door middel van een grenscorrectie. Van het gehele industrieterrein en de buurt wordt alleen het noordelijke deel (meestal) niet tot de buurschap gerekend, het betreffen de wegen Kanaalweg, De Vromen en Koningsweg. In 2016 duidde de Nieuwe encyclopedie van Fryslân het als een van de buurtschappen van Harlingen.