Kurt Wahle | ||
---|---|---|
![]() | ||
Generaal Kurt Wahle
| ||
Geboren | 26 december 1854 Neuhof bei Düben | |
Overleden | 19 juni 1928 | |
Land/zijde | ![]() ![]() | |
Onderdeel | ![]() | |
Dienstjaren | 1867 - 1918 | |
Rang | ![]() | |
Slagen/oorlogen | Eerste Wereldoorlog
Oost-Afrikaanse Campagne
| |
Onderscheidingen | Zie Onderscheidingen en decoraties | |
Ander werk | Auteur |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/World_War_I_in_East_Africa.jpg/260px-World_War_I_in_East_Africa.jpg)
Kurt Wahle (Neuhof bei Düben, 26 december 1854 - 19 juni 1928) was een Saksische luitenant-generaal, die in de Eerste Wereldoorlog als vrijwilliger bij de Schutztruppe für Deutsch-Ostafrika (de Duitse koloniale troepen in Oost-Afrika) aan de strijd in Duits-Oost-Afrika deelnam. Wahle was een van de oudste militairen die tijdens de Eerste Wereldoorlog actief aan gevechtsacties deelnam.[1]
Militaire loopbaan
Wahle bezocht vanaf 1867 de cadettenschool in Dresden en werd in 1873 als vaandrig aangesteld in het leger van Saksen. Bij de oprichting van de Noord-Duitse Bond van 17 april 1867 werd het Saksisch Leger als XII Legerkorps in het nieuwe Bondsleger (Bundesheer) geïntegreerd.[2] In de loop van zijn militaire carrière was Wahle onder andere commandant van het 6. Königlich Sächsisches Infanterie-Regiments Nr. 105 „König Wilhelm II. von Württemberg“ in Straatsburg en vanaf 25 mei 1907 van de 45. Infanterie-Brigade (1. Königlich Sächsische) in Dresden. Hij werd in deze hoedanigheid op 18 februari 1908 bevorderd tot generaal-majoor.
Op 23 maart 1910 ging Wahle op eigen verzoek als generaal-majoor met pensioen, en werd zur Disposition[noot 1] gesteld.[5] Bij zijn afscheid benoemde koning Frederik August III van Saksen hem tot commandeur der Tweede Klasse in de Orde van Verdienste.[6]
Activiteiten in de Eerste Wereldoorlog
In 1914 was Wahle op reis naar Duits Oost-Afrika om zijn zoon Ralph[noot 5] te bezoeken, die daar een sisalplantage had. Hij arriveerde op 2 augustus 1914,[11][12] kort na het begin van de Eerste Wereldoorlog (28 juli 1914), in Tanga en stelde zich samen met zijn zoon als vrijwilliger onder bevel van de commandant van Schutztruppe, toenmalig luitenant-kolonel Paul von Lettow-Vorbeck. Dit leidde tot een unieke situatie waarbij een generaal-majoor onder een luitenant-kolonel diende.
Wahle kreeg aanvankelijk in Morogoro het bevel over de Etappendienst[noot 6] en enkele maanden later werd hij tevens commandant van het garnizoen in Dar es Salaam. In 1915 was hij bevelhebber van de Westtruppen, de Duitse Schutztruppen aan het westelijke front in Duits Oost-Afrika die optraden tegen de Belgische koloniale strijdkrachten (Force Publique) van generaal Tombeur die oprukten uit Belgisch-Congo. Tijdens de Slag bij Tabora (8-19 september 1916) had Wahle de beschikking over 2000 à 2500 man,[9] terwijl de Belgen beschikten over 10.000 man.
Nadat de Schutztruppen Tabora hadden opgegeven en zich naar het zuiden hadden teruggetrokken, kreeg Wahle het bevel over de belegering van de havenstad Lindi in 1917. Op 21 mei 1917 werd Wahle bevorderd tot luitenant-generaal (titulair[noot 7].[14]
Wahle werd op 19 juli 1917 benoemd tot Ridder in de exclusieve Saksische Militaire Orde van Sint-Hendrik.[10]
In november 1917 trok hij met de Schutztruppen door Portugees-Oost-Afrika (het huidige Mozambique) en keerde in september 1918 met hen terug naar Duits Oost-Afrika. Hij had inmiddels een dubbele hernia[15]:p31 die hem veel last bezorgde en in oktober 1918 bleef hij op dringend medisch advies[16] en op bevel van Lettow-Vorbeck[17] tijdens de mars achter in Ubena[18], een dorpje in het district Njombe tussen Mbeya en Iringa, met de Duitse gewonden en belandde daar op 17 oktober 1918[11] in Britse krijgsgevangenschap, die hij in Blantyre doorbracht.[11] De volgende maand gaf Von Lettow-Vorbeck zich over op 25 november 1918, 2 weken na de Duitse capitulatie in Europa.
Na zijn vrijlating arriveerde hij op 26 februari 1919 in Rotterdam[11] en keerde vervolgens terug naar Duitsland. Daar werd hij op 29 oktober 1920 benoemd tot Commandeur der IIe Klasse in de Militär-Sankt-Heinrichs-Orden.[19]
Op 29 oktober 1920 werd hij bevorderd tot commandeur der Tweede Klasse van de Militaire Orde van Sint-Hendrik vanwege zijn optreden aan het westfront onder Von Lettow-Vorbeck. Wahles zoon, Oberleutnant der Reserve (Oblt.d.R.) Ralph Wahle, werd op 12 maart 1920 benoemd tot Ridder in de Militaire Orde van Sint-Hendrik.[10]
Wahle publiceerde in 1920 een boek over zijn ervaringen in Oost-Afrika: Erinnerungen an meine Kriegsjahre in Deutsch-Ostafrika 1914- 1918.
Loopbaan
- 1873 – 7. Saksische Infanterie Regiment Nr. 106 „Prinz Georg“[11]
- 1882 – 10. Saksische Infanterie Regiment Nr. 134[11]
- 1896 – 1. Saksische Leib-Grenadier Regiment Nr. 100[11]
- 1902 – Staf 8. Saksische Infanterie Regiment Nr. 107[11]
- 1906 – Commandant 6. Saksische Infanterie Regiment Nr. 105 „König Wilhelm II. von Württemberg“
- 1907 – Commandant 45. Infanterie-Brigade (1. Königlich Sächsische)[11]
- 1910 – Pensioen (“zur Disposition”[noot 1])[11]
- 1914 – Etappenleiding[noot 6] in Morogoro[12]
- Eind 1914 –tevens Commandant Garnizoen Dar es Salaam
- Mei 1915 – Commandant mobiele afdeling
- 26 Oktober 1915 – Commandant regio west[12]
- November 1916 – Bevelhebber Westtruppen
- 3 Juni 1917 – Bevelhebber Lindi-Front
- November 1917 – Commandant mobiele afdeling
- 17 Oktober 1918 – in Britse krijgsgevangenschap[12] in Ubena, later in Blantyre (Brits Nyasaland)
Militaire loopbaan
- Kadett: 1867[11]
- Portepee-Fähnrich: 1 april 1873[11]
- Sekonde-Lieutenant: 1874[11]
- Premier-Lieutenant: 1881[11]
- Hauptmann: 1 april 1887[11]
- Major: 20 juni 1896[11]
- Oberstleutnant: 23 maart 1901[11]
- Oberst: 19 september 1906[11]
- Generalmajor: 18 februari 1908
- Generalleutnant (titulair): 21 mei 1917
Veldslagen
• Slag bij Tabora | september 1916 |
• Slag bij Iringa | oktober 1916 |
• Slag bij Lupembe | september t/m november 1916 |
• Slag bij Kipata | 1916[20] |
• Beleg van Lindi | mei 1917 |
• Slag om Mahiwa | 15-18 oktober 1917 |
• Slag bij Ngomano | 25 november 1917[21] |
Onderscheidingen en decoraties
- Orde van de Rode Adelaar 3e Klasse (Pruisen )[11]
- Kroonorde 2e Klasse (Pruisen )[11]
- Commandeur der Tweede Klasse in de Orde van Verdienste met de zwaarden (1910) (Saksen)[11]
- Commandeur der Tweede Klasse in de Albrechtsorde (Saksen)[11]
- Saksisch Dienstonderscheidingskruis voor 25 dienstjaren
- Officier in de Orde van de Rijzende Zon (IVe Klasse met gouden stralen en rozet) (旭日小綬章 (Kyokujitsu shōjushō) ) (Japan)[11]
- Officier in de Orde van de Heilige Schatten (IVe Klasse met gouden stralen en rozet) (勲四等瑞宝章 (Kun-yon-tō zuihōshō) ) (Japan)[11]
- Erekruis in de Württembergsche Kroonorde (Württemberg)
- Commandeur der Tweede Klasse in de Frederiks-Orde (Württemberg) (18-2-1908)[11]
- IJzeren kruis 2e klasse (2-9-1916)[11]
- IJzeren kruis 1e klasse (30-9-1917)[11]
- Commandeur der Tweede Klasse in de Militaire Orde van Sint-Hendrik (Saksen)[10][11]
In een brief van 22 januari 1920 aan het Reichswehrministerium (RWM), het Ministerie van Defensie van de Weimarrepubliek, werd Wahle door Von Lettow voorgedragen voor de Pour le Mérite, maar voor zover bekend is deze onderscheiding niet toegekend.[11]
Bronnen, referenties en voetnoten
- Bronnen
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Kurt Wahle op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Kurt Wahle op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- (de) Maillard, Wolfgang-Eisenhardt, Schröder, Jürgen (2003). Das Offizierskorps der Schutztruppe für Deutsch-Ostafrika im Weltkrieg 1914-1918. Traditionsverband ehem. Schutz- und Überseetruppen, Walsrode, pp. 115.
- (de) Lochner, Reinhard K. (1987). Kampf im Rufiji-Delta – Das Ende des Kleinen Kreuzers »Königsberg«. Die deutsche Marine und Schutztruppe im Ersten Weltkrieg in Ostafrika.. Heyne Verlag, München. ISBN 3-453-02420-6.
- Referenties
- ↑ Alchetron, Kurt Wahle. Gearchiveerd op 11 juli 2020.
- ↑ (de) Zie Sächsische Armee – Das Deutsche Kaiserreich (1871–1918) op de duitstalige Wikipedia
- ↑ Zur Disposition (nl: “"gedisponeerd"” of “"ter dispositie"”) betekent: ‘ergens beschikbaar voor zijn’ (Van Dale 1898 – Disponeeren). Gearchiveerd op 12 juli 2020.
- ↑ Bron: z. D. (Militärsprache) op de duitstalige Wikipedia
- ↑ (de) Militär-Wochenblatt. Nr. 39 vom 26. März 1910, S. 938.
- ↑ (de) Militär-Wochenblatt. Nr. 41 vom 2. April 1910, S. 985.
- ↑ (de) Heinrich Schnee, Deutsch-Ostafrika im Weltkrieg. Gearchiveerd op 5 september 2023.
- ↑ (en) The soldier’s burden, Operations in October 1916: And the loss of the Naval Guns of the King’s African Rifles Artillery Section at Ngominyi. Gearchiveerd op 5 februari 2023.
- ↑ a b Tim Wright, A history of the Northern Rhodesia Police, Chapter 7 - “A long, long trail a’winding” (1916-1918), Northern Rhodesia Police Association. Gearchiveerd op 25 juni 2022.
- ↑ a b c d (en) German Colonial Uniforms - Medals, Non-Prussian German Awards
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac Maillard, 2003
- ↑ a b c d Tim Wright, A history of the Northern Rhodesia Police, Chapter 6 - “On active service” (1914-1916), Northern Rhodesia Police Association. Gearchiveerd op 25 juni 2022.
- ↑ Oosthoek, Nederlandse encyclopedie 1916 Etappendienst. Gearchiveerd op 10 juli 2020.
- ↑ (de) Militär-Wochenblatt. Nr. 190 vom 2. Juni 1917, S. 4743.
- ↑ (en) Adams, Gregg auteurlink =. King's African Rifles Soldier vs Schutztruppe Soldier: East Africa 1917–18. Gearchiveerd op 5 september 2023. Geraadpleegd op 8 juli 2020.
- ↑ (de) Heinrich Schnee, Deutsch-Ostfrika im Weltkriege. Verlag Quelle & Meyer, Leipzig 1920, S. 384.
- ↑ (de) Richard Wenig: Kriegs-Safari. Verlag August Scherl, Berlin 1920, S. 205.
- ↑ 1914-1918 Online, International Encyclopedia of the First World War, Anne Samson, “East and Central Africa”. Gearchiveerd op 2 juni 2023.
- ↑ (de) Der Königlich Sächsische Militär-St. Heinrichs-Orden. 1736–1918. Ein Ehrenblatt der Sächsischen Armee. Wilhelm und Bertha von Baensch-Stiftung, Dresden 1937, S. 115.
- ↑ (de) Die nördliche Swahili-Küste, p412, Lettow-Vorbecks letzter Askari aus Tanga
- ↑ (en) Lieutenant-Colonel H. Moyse-Bartlett, The King's African Rifles - Volume 1, Chapter 13, p389, the persuit through Portugese East Africa (November, 1917 - November, 1918)
- Voetnoten
- ↑ a b In de Duitstalige strijdkrachten konden officieren van de keizerlijke periode (1871-1918) tot de Wehrmacht (1935) zur Disposition[3] (aangeduid door z. D. als toevoeging aan de rang) worden gesteld. Ze verlieten de actieve dienst en ontvingen een pensioen. Ze vielen daarna onder de Landwehr en konden direct weer worden opgeroepen en ingezet, bijvoorbeeld bij mobilisatie. In dat geval ontving de officier opnieuw zijn normale loon. Dit gebeurde vooral tijdens de Eerste Wereldoorlog. Een bekend voorbeeld hiervan is veldmaarschalk Paul von Hindenburg.[4]
- ↑ Schützenkompanien waren extra eenheden die werden gevormd met vrijwilligers en reservisten. Ze werden „Schützenkompanien“ („geweercompagniën “) genoemd om ze te onderscheiden van de „Feldkompanien“ („veldcompagnieën“) met Askari. Elk kreeg enkele Askari als instructeurs voor de jungle-oorlogvoering. ” (zie Schutztruppe für Deutsch-Ostafrika op de duitstalige wikipedia: Aus den Freiwilligen und Reservisten wurden zusätzliche Einheiten aufgestellt. Im Unterschied zu den „Feldkompanien“ der Askaris wurden diese „Schützenkompanien “ genannt. Ihnen wurden jeweils einige Askaris zugeteilt, die der Einweisung in den Buschkrieg dienten.)
- ↑ De missiepost ‘St. Moritz’ is tegenwoordig het complex van de Rooms Katholieke Kerk in Galula en ligt 20km ten zuidoosten van het Rukwameer en 60km ten noordwesten van Mbeya
- ↑ NRP = Northern Rhodesia Police
- ↑ Ralph Wahle was de zoon van generaal Kurt Wahle. Voor de Eerste Wereldoorlog leidde hij een sisalplantage in Duits Oost-Afrika. Hij was reservist, en toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak meldde hij zich bij de Schutztruppen in Duits Oost-Afrika en werd als Oberleutnant der Reserve (Oblt.d.R.) commandant van een Schützenkompanie[noot 2] Zijn eenheid maakte de gehele veldtocht als C-Kompanie (Muansa) deel uit van de afdeling van Hauptmann Max Wintgens. Tijdens Slag bij Tabora veroverde hij op 14 september 1916 bij Mabama Lulanguru twee stukken geschut met munitie op de Belgen.[7] In oktober 1916 nam zijn eenheid deel aan de Slag bij Ngominyi[8] In de tweede helft van maart 1917 werd de eenheid van Wintgens tijdens de Slag bij missiepost ‘St. Moritz’[noot 3] in Galula in Regio Rukwa aangevallen door een Britse overmacht. Op 16 maart raakte Ralph Wahle tijdens een patrouille naar Mwesimpja gewond en werd krijgsgevangen genomen door Captain F.S. James’ B-Compagnie (NRP[noot 4]).[9] Oblt.d.R. Ralph Wahle, werd op 12 maart 1920 benoemd tot Ridder in de Militaire Orde van Sint-Hendrik.[10]
- ↑ a b De Etappendienst was de afdeling van een leger te velde, welke in algemene verantwoordelijk is voor de aanvoer van strijdkrachten, strijdmiddelen en legerbehoeften van allerlei aard ende afvoer van zieken, gewonden, krijgsgevangenen, onbruikbaar materieel, buit, etc. Na de Tweede Wereldoorlog werden de taken verdeeld over verschillende logistieke dienstvakken en eenheden. Het etappengebied was het gebied direct achter achter het door het veldleger bezette operatiegebied. Onder etappenlijnen verstond men de verkeerswegen te land en te water, welke naar het operatiegebied leiden en langs welke de aan- en afvoer plaats hebben. Etappenplaatsen zijn de plaatsen in het etappengebied, waar de (logistieke) inrichtingen ten behoeve van den eenheid gevestigd zijn.
Nederland - In Nederland berustte t/m 1940 de centrale leiding van de etappendienst bij de Etappen-Directie, met aan het hoofd de Directeur van het Etappen- en Verkeerswezen. Binnen het etappengebied was de leiding in handen gelegd van de etappeninspectie, geleid door een etappen-inspecteur. In etappenplaatsen werd de taken uitgevoerd door een etappen -commando.[13] - ↑ Zie: Kurt Wahle op de Duitstalige Wikipedia: "... Mai 1917 wurde Wahle der Charakter als Generalleutnant verliehen". Charakter war die Bezeichnung von unbesoldeten Ehrentiteln".