Een regentenstuk of regentessenstuk was een type schilderij in Nederland in de 17e en 18e eeuw waarop de regenten (bestuurders) van een liefdadigheidsinstelling of gilde zijn afgebeeld. Dit type groepsportret hing doorgaans in de regentenkamer, de bestuurskamer waar de regenten bijeen kwamen om te vergaderen.[1]
De regenten of voorlieden van liefdadigheidsinstelling (zoals een weeshuis, armenhuis, gasthuis of hofje) of gilde behoorden tot de meest voorname burgers van de stad. Het was een prestigieuze erebaan. Ze lieten zich daarom graag afbeelden in deze rol. Voor de regentenstukken werden de meest gewilde schilders van die tijd gevraagd, zoals Rembrandt van Rijn (De Staalmeesters), Frans Hals, Ferdinand Bol en Bartholomeus van der Helst. De schilders konden goed verdienen aan de opdrachten, aangezien de regenten maar enkele jaren dienden en dus regelmatig werden afgewisseld door nieuwe regenten die zich graag lieten vereeuwigen.
Soms werden op de achtergrond ook anderen op het schilderij afgebeeld, zoals de binnenvader of -moeder, die de dagelijkse leiding over de liefdadigheidsinstelling had. Bijvoorbeeld schilderde Abraham de Vries in 1633 een regentenstuk voor het Burgerweeshuis in Amsterdam dat niet alleen de regenten toont, maar ook de binnenvader en een weesmeisje.
Afbeeldingen
-
-
Regenten van het Walenweeshuis in Amsterdam, geschilderd door Bartholomeus van der Helst in 1637 -
Regenten van het St. Elisabethgasthuis in Haarlem, geschilderd door Frans Hals in 1641 -
Zes regenten en een bode van het Nieuwezijds Huiszittenhuis in Amsterdam, geschilderd door Ferdinand Bol in 1657 -
-
Regentessen van het Burgerweeshuis in Amsterdam, geschilderd door Adriaen Backer in 1683 -
Regenten van het Stadsambachtskinderhuis in Utrecht, geschilderd door Jan Maurits Quinkhard in 1731 -
Regenten van het Proveniershuis in Haarlem, geschilderd door Frans Decker in 1736
