Dit is een essay. Essays op Wikipedia zijn een manier om uitvoering van de regels en richtlijnen nader toe te lichten: ze geven context aan beleid en aan de normen op de encyclopedie. Essays hebben geen officiële status en spreken niet namens de Wikipediagemeenschap. Voel je vrij om aanpassingen te maken of erover te discussiëren op de overlegpagina.

Deze pagina in een notendop: Verstorende gebruikers kunnen tijdelijk of voor altijd van Wikipedia uitgesloten worden.

WP:VERSTOOR

Projectverstorend gedrag is een patroon van bewerkingen dat de voortgang van het verbeteren van een artikel en daarmee de opbouw van deze encyclopedie verstoort. Verstorend bewerken is niet altijd vandalisme, hoewel vandalisme altijd verstorend is. Elk geval moet op zichzelf staand behandeld worden, afhankelijk van de vraag of de bewerkingen al dan niet in strijd zijn met de regels en richtlijnen.

Bewerkers moeten ervoor oppassen dat ze niet alle storende situaties per definitie als vandalisme bestempelen, omdat dit anderen kan wegjagen, vooral nieuwkomers. Bewerkers kunnen per ongeluk storend zijn omdat ze niet op de hoogte zijn van het gangbare beleid. In dat geval is nadere uitleg handig. Als de projectverstorende bewerkingen na meerdere waarschuwingen doorgaan, kan het zijn dat ze de sociale vaardigheden of competenties missen die nodig zijn voor een samenwerkingsproject.

De openheid van Wikipedia kan er toe leiden dat Wikipedia gebruikt wordt als platform voor het promoten van een eigen standpunt, origineel onderzoek, zelfpromotie, of om politieke of maatschappelijke invloed uit te oefenen. Hoewel noemenswaardige minderheidsstandpunten worden verwelkomd wanneer ze verifieerbaar zijn via betrouwbare bronnen, en ook constructieve bewerkers af en toe fouten maken, zorgt een bewerker soms voor langdurige problemen door hardnekkig een pagina of een reeks pagina's te bewerken met informatie die niet verifieerbaar is of door te veel nadruk te leggen op een minderheidsstandpunt.

Bijdragers die Wikipedia verstoren veroorzaken schade door de betrouwbaarheid van de informatie op Wikipedia aan te tasten en/of doordat ze het geduld van andere bewerkers op de proef stellen, waardoor deze gefrustreerd kunnen afhaken.

Een bewerking die op zichzelf niet storend is, kan toch deel uitmaken van een patroon van bewerkingen die dat wel zijn. Een geheel van verstorende bewerkingen kan kort na elkaar plaatsvinden, of over een langere periode; ze kunnen allemaal op één pagina voorkomen, of op vele pagina's; ze kunnen allemaal erg op elkaar lijken, of op het eerste gezicht erg verschillend zijn.

Projectverstorende bewerkers kunnen proberen hun gedrag te vermommen als productieve bewerking, maar toch onderscheiden ze zich van productieve bewerkers. Wanneer het niet lukt om via overleg het probleem op te lossen en wanneer een onpartijdige consensus van niet-betrokken bewerkers het eens is (via een oproep op overleg gewenst of soortgelijke kanalen), is verdere verstoring reden voor blokkering en kan dit leiden tot disciplinaire maatregelen. In uiterste gevallen kan dit een permanente blokkade inhouden, via de Arbitragecommissie of door consensus.

Terwijl vandalisme altijd verstorend is, is verstorend bewerken niet altijd vandalisme; het is beter voor bewerkers om het proces hieronder voorgesteld te volgen dan de regel te overtreden.

Verstorend bewerkgedrag heeft betrekking op grove, duidelijke en herhaalde schendingen van het beleid, niet op subtiele kwesties waarover men op redelijke wijze van mening kan verschillen.

Een projectverstorende bewerker vertoont vaak een of meer van de volgende soorten gedrag:

• Is tendentieus: gaat door met bewerken om een bepaald punt voor langere tijd na te streven, ondanks tegenwerking van meerdere andere bewerkers. Tendentieuze bewerkers voegen niet alleen materiaal toe; sommigen houden zich ook bezig met ondermijnende verwijderingen, bijvoorbeeld het herhaaldelijk weghalen van betrouwbare bronnen.
• Wil of kan niet voldoen aan Wikipedia:Verifieerbaarheid; citeert geen bronnen, citeert niet-encyclopedische bronnen, geeft betrouwbare bronnen verkeerd weer of doet origineel onderzoek.
• Houdt zich bezig met het plaatsen van verstorende 'bron-gevraagd'-sjablonen; voegt ongerechtvaardigde {{bron?}} of {{twijfel}} tags toe aan een artikel wanneer de getagde inhoud al van goede bronnen is voorzien, gebruikt dergelijke tags om te suggereren dat de inhoud van een artikel problematisch is.
• Houdt zich niet bezig met het bereiken van consensus:

  A. negeert herhaaldelijk vragen of verzoeken om uitleg over bewerkingen;

  B. negeert herhaaldelijk de uitleg van andere bewerkers over hun bewerkingen.

• Erkent niet, verwerpt of negeert de inbreng van de gemeenschap: verzet zich tegen moderatie en/of verzoeken om commentaar en blijft een bepaald standpunt nastreven ondanks een tegengestelde consensus van onpartijdige bewerkers.

Bovendien kan een dergelijke bewerker

• Een campagne voeren om productieve medewerkers weg te jagen: handelen in strijd met beleid en richtlijnen zoals Wikipedia:Hoffelijkheid, Wikipedia:Geen persoonlijke aanvallen, Wikipedia:Sokpopmisbruik of zich gedragen als Artikelbaas. Dit is verstorend gedrag dat misschien niet het geduld van de gehele gemeenschap zal opeisen, maar toch het geduld van productieve, regelgetrouwe bewerkers van bepaalde artikelen zal uitputten.

Wikipedia:Verstoor Wikipedia niet om je standpunt kracht bij te zetten

Als je denkt een goed punt te hebben, dan is verstoring van het project de minst effectieve manier om dat over het voetlicht te krijgen. Dergelijk gedrag, waar dan ook, is zeer storend en kan leiden tot een tijdelijke of blijvende blokkade van de bewerkingen van de bewuste bijdrager.

Als je vindt dat een richtlijn problemen oplevert, dan is de overlegpagina van de richtlijn de juiste plaats om je zorgen te uiten. Als je het gewoon niet eens bent met wat iemand doet in een artikel, bespreek dit dan op de overlegpagina van het artikel of op gerelateerde pagina's. Als alleen discussiëren het probleem niet oplost, ga dan op zoek naar andere methoden om conflicten op te lossen, zoals een oproep voor meer meningen op Wikipedia:Overleg gewenst.

Praktisch gezien is het onmogelijk voor Wikipedia om honderd procent consistent te zijn, en de regels zullen daarom nooit perfect zijn. Als de consensus het sterk met je oneens is, zelfs nadat je je best hebt gedaan, respecteer de consensus dan in plaats van te proberen deze te beïnvloeden met verstorende tactieken.

Merk op dat het mogelijk is om een punt te maken, zonder Wikipedia te verstoren om het te illustreren.

Soms houden bewerkers geschillen in stand door vast te houden aan een standpunt lang nadat de gemeenschap heeft besloten dat standpunt af te wijzen. Een andere mogelijkheid is dat een ad nauseamargument (een vorm van drogredenering) wordt herhaald, ook al is die al weerlegd.

Geloven dat je een geldig punt hebt, geeft je nog niet het recht om te doen alsof je punt geaccepteerd moet worden door de gemeenschap. De afwijzing van jouw idee door de gemeenschap is niet omdat ze je niet gehoord hebben. Stop met schrijven, luister en overweeg wat de anderen je vertellen. Doe moeite om hun kant van het debat te zien en probeer punten van overeenkomst te vinden. Verwar 'horen' niet met 'het eens zijn met'.

Soms, zelfs als een bewerker te goeder trouw handelt, kunnen diens bijdragen een verspilling van tijd zijn, vooral als de bewerker niet begrijpt wat het probleem is. Hoewel bewerkers moeten worden aangemoedigd om zich vrij te voelen en hun gang te gaan, kan een gebrek aan competenties goed bijdragen in de weg staan.

Als de gemeenschap meer tijd besteedt aan het opruimen van fouten van een bewerker en het informeren over beleid en richtlijnen dan nodig wordt geacht, kunnen er sancties worden opgelegd.

Minderheidsstandpunten bij artikelen plaatsen past binnen de missie van Wikipedia, zolang de bijdragen verifieerbaar zijn en het artikel niet in onbalans wordt gebracht. De bewijslast ligt bij de bewerker die de informatie verstrekt.

Uit Wikipedia:Neutraal standpunt:

Schrijven vanuit een neutraal standpunt betekent dat een artikel getrouw, in de juiste verhoudingen en zonder vertekening alle significante standpunten weergeeft die steun genieten in betrouwbare publicaties. "In de juiste verhoudingen" betekent: in dezelfde verhoudingen die te vinden zijn in betrouwbare publicaties.

Bewerkers mogen actuele maatschappelijke geschillen of controverses presenteren die door betrouwbare bronnen zijn gedocumenteerd; het citeren van een standpunt dat in een algemeen wetenschappelijk tijdschrift, leerboek of monografie staat, is op zich geen storende bewerking. Deze uitzondering geldt niet voor algemeen aanvaarde feiten, bijvoorbeeld dat de zon om de aarde draait. (NB: De controverse zelf is soms wel noemenswaardig.)

Soms worden goedbedoelende bewerkers misleid door randpublicaties of maken ze fouten. Deze mensen kunnen hun standpunten voor een korte tijd verdedigen maar geven de discussie op wanneer ze op beter bewijs of onpartijdige feedback stuiten.

Bewerkers die te kwader trouw bijdragen, proberen op verschillende manieren disciplinaire maatregelen te omzeilen:

• Hun bewerkingen vinden plaats over een lange periode, in welk geval niet een enkele bewerking verstorend is, maar het algemene patroon duidelijk wel.
• Hun bewerkingen kunnen beperkt blijven tot discussiepagina's; een dergelijke verstoring is misschien niet direct schadelijk voor een artikel, maar het verhindert vaak andere bewerkers om tot een consensus te komen over hoe het artikel verbeterd kan worden.
• Hun commentaar kan overtredingen van Wikipedia:Hoffelijkheid vermijden door zich te onthouden van persoonlijke aanvallen, maar toch nog verstoren ze de beleefde en constructieve bewerking en discussie.
• Hun bewerkingen zijn beperkt tot een klein aantal pagina's waar weinig mensen naar kijken.
• Omgekeerd kunnen hun bewerkingen ook verspreid zijn over een groot aantal artikelen, zodat het minder waarschijnlijk is dat een bepaalde gebruiker een voldoende aantal van de betreffende artikelen bekijkt om de verstoringen op te merken.

Desalniettemin schenden dergelijke verstorende bewerkingen het beleid en de normen van Wikipedia.

Het volgende is een richtlijn om dit soort gedrag aan te pakken, hoewel deze stappen niet perse in deze volgorde gevolgd hoeven te worden. In sommige gevallen kan het zin hebben een zaak eerst op overleg gewenst te melden, in andere gevallen zal het nuttiger zijn direct om een blokkade te verzoeken. Over het algemeen zouden de stappen echter oplopend naar zwaarte moeten worden genomen, bij elke stap in de hoop dat het tot een oplossing leidt.

• Bij de eerste verstorende bewerking:

• Ga uit van goede wil. Val de gebruiker niet aan, maar draai de niet-encyclopedische of ongefundeerde bewerking terug. Gebruik de bewerkingssamenvatting om het probleem op rustige wijze te omschrijven. Blijf beleefd. Laat een bericht achter op de overlegpagina van de gebruiker waarin je oproept bronnen te gebruiken of de discussie op de overlegpagina van het artikel te voeren. Besef dat je mogelijk met een verwarde nieuwe gebruiker te maken hebt die de richtlijnen van Wikipedia nog niet kent.

• Als de gebruiker weer terugdraait:

• Draai opnieuw terug als er niet gereageerd werd op je poging tot overleg. Geef een link naar de overlegpagina in de bewerkingssamenvatting. Probeer zo mogelijk compromissen voor te stellen op de overlegpagina.

• Als de gebruiker blijft terugdraaien, is hij bezig niet geverifieerde informatie toe te voegen:

• Roep de hulp in van een moderator via WP:VVM of door een moderator persoonlijk te benaderen. Geef links naar de versieverschillen van de herhaalde bewerkingen van de verstorende gebruiker. Probeer kort en bondig te zijn en geef aan dat de gebruiker oproepen tot overleg negeert. Vermijd denigrerende, sarcastische opmerkingen over de gebruiker. Probeer geen inhoudelijke argumenten te geven om je gelijk te onderbouwen, want, zeker als het een specialistisch onderwerp is, bestaat de kans dat je verzoek dan niet begrepen wordt.

• Als de verstorende gebruiker wel bronnen gebruikt, maar deze zijn onbetrouwbaar of worden verkeerd geïnterpreteerd:

• Schakel nog geen moderator in, maar ga eerst naar Wikipedia:Overleg gewenst. Ga door met pogingen de gebruiker in overleg te betrekken. Probeer zoveel mogelijk de richtlijnen van Wikipedia aan te halen. Zoek zo mogelijk het advies van een derde gebruiker, die verstand heeft van het onderwerp.

• Als dit niet werkt:

• Meld de verstorende gebruiker op zijn overlegpagina dat je zijn gedrag verstorend vindt. Gebruik difflinks naar het problematische gedrag om je standpunt te onderbouwen, maar vermijd denigrerende, sarcastische opmerkingen of uitlokking. Besef dat je doel nog steeds de-escalatie is. Als je andere gebruikers betrokken hebt, is het goed als dezen ook hun commentaar onder je melding plaatsen, zodat duidelijk is dat de gemeenschap het verstorende bewerkingsgedrag niet op prijs stelt.

• Als de gebruiker desondanks doorgaat zonder steun te hebben voor zijn acties:

• De bewerkingen van de gebruiker kunnen worden teruggedraaid, liefst door verschillende gebruikers. Wanneer de gebruiker blijft terugdraaien, kan hij geblokkeerd worden wegens een bewerkingsoorlog. Normaal gesproken zijn er bij een bewerkingsoorlog twee partijen die schuld treft, maar één gebruiker die problematische informatie blijft toevoegen tegen de mening van velen in is wel degelijk alleen schuldig.

• Wanneer de gebruiker ophoudt met letterlijk terugdraaien maar op andere wijze verstorend blijft bewerken, of als er niet genoeg gebruikers tegen hem ingaan om consensus te veronderstellen:

• Probeer de zaak opnieuw onder de aandacht te brengen op Wikipedia:Overleg gewenst of desnoods in de kroeg of een andere overlegruimte.

• Als de moderatoren niet reageren:

• Probeer een moderator op diens overlegpagina te benaderen, of dien een zaak in bij de arbitragecommissie. Ook hier geldt dat je strikt op het verstorende gedrag dient te focussen, en niet op het verschil van mening over de inhoud van artikelen. Doe dit alleen als je meerdere difflinks kunt overleggen die aantonen dat je op andere wijze het probleem hebt geprobeerd op te lossen. Vermijd denigrerende, sarcastische opmerkingen over de gebruiker.

Het is belangrijk geduldig te zijn en niet te snel te oordelen. Technieken als terugdraaien, zijn alleen effectief als ze gecombineerd worden met oprechte pogingen om de gebruiker constructief te laten bijdragen. Pas wanneer verstorende gebruikers zich niet willen of kunnen neerleggen bij consensus of niet harmonieus aan het project willen of kunnen samenwerken, kunnen ze als onverbeterlijk worden beschouwd.

Onthoud dat een projectverstorende gebruiker niet hetzelfde hoeft te zijn als een trol. Een trol probeert zo veel mogelijk reacties uit te lokken, een verstorende gebruiker probeert vaak juist zo min mogelijk op te vallen. Een verstorende gebruiker zal ervan overtuigd zijn dat hij goed bijdraagt, terwijl een trol puur uit kwade wil handelt.

• Wikipedia:Haat is projectverstorend
• Wikipedia:Verstoor Wikipedia niet om je standpunt kracht bij te zetten
• Wikipedia:Omgaan met trollen
• Wikipedia:Bijt de nieuwelingen niet
• Wikipedia:Artikelbazen