WP:T

WP:TC

  → Naar inhoud | → Naar onder | → Een nieuw onderwerp toevoegen

Welkom in het Taalcafé van Wikipedia

Het Taalcafé is een overlegruimte voor wie op deze Wikipedia tijd aan taal, taalkunde en verwante onderwerpen wil besteden. Dit is tevens een centrale plek ter bespreking en afstemming van artikelen, categorieën, portalen, lijsten en andere zaken met betrekking tot taal.

Specialiteit van dit café is een ruime voorraad kletskoppen die onze stamgasten bij voorkeur nuttigen met spraakwater. Schroom niet een vraag te stellen, gezellig mee te praten of alleen maar te luisteren naar wat anderen te vertellen hebben. Je leert er in elk geval wat van op het gebied van je moedertaal. Soms komen ook andere levende of dode talen aan bod.

Voor oud overleg, zie het Archief. Voor een knipoog, zie Aforismen en de Taalbanaan.

---

Handige hulpmiddelen 

Intern

Categorie Nederlandse grammatica
Categorie Nederlandse spelling
Hoofdcategorie Taal
Lijst van talen
Por•τααl
Taal (hoofdartikel)

Wikipedia-naamruimte

Spellinggids
Talenkennis van collega's
Transliteratie- en transcriptiegids
Verzoeken aan (spelling)bots
Wikiproject/SpellingCheck
Wikiproject/Stop de Engelse ziekte

Extern

Aardrijkskundige namen
ANS (elektronisch)
Etymologiebank
Instituut Nederlandse Lexicologie
Interinstitutionele schrijfwijzer
Nederlandse woorden in/uit andere talen
Synoniemen
Technische Handleiding Nederlandse spelling
Van Dale online (beknopt)
Woordenboek der Nederlandse Taal
Woordenlijst Nederlandse Taal

Overige taallinks

Beter Spellen
Dicteewoorden (archief)
Lexilogos
Meldpunt taal
Taalunieversum

Taaladvies

Onze Taal
Taaltelefoon
Taalunie
VRT Taalnet

Woordenboeken dialecten

Woordenbank van de Nederlandse Dialecten
e-Woordenbank van de Nederlandse dialecten
Antwerps Woordenboek
Woordenboek van de Drentse dialecten
Groninger Woordenboek
links naar Limburgse woordenboeken
Limburgs Woordenboek
Vlaams Woordenboek
Zeeuws Woordenboek

Woordenboeken vreemde talen

Deens
Gammeldansk Ordbog (Ouddeens)
Duits
Duden
Engels
Cambridge
Longman Contemporary English
Merriam-Webster
Middle English Dictionary
Oxford
Frans
Académie Française, 4e, 8e en 9e druk
Le Dictionnaire
Larousse
Grieks
Dictionary of Standard Modern Greek
Italiaans
Dizionario italiano
Maori
Maori Dictionary
Portugees
Dicio, Dicionário Online de Português
Léxico, Dicionário de Português Online
Pools
Słownik języka polskiego
Wielki słownik języka polskiego
Russisch
Gramota
Spaans
Diccionario de la RAE
Zweeds
Svenska Akademien

"...van 1,5 meter lang." Kan je dat nou zeggen of niet? Ik twijfel. Er zijn er meer. - ErikvanB (overleg) 3 jun 2025 19:13 (CEST)Reageren

Ja … sprak hij licht aarzelend. Met de versie van 1½ meter lengte heb ik meer moeite, bij gebruik van lengte zou ik de voorkeur geven aan met een lengte van 1½ meter.

Ik vermoed dat er geen vorm is die objectief de voorkeur moet krijgen. Nederlanders gaan losjes om met grammatica en dan krijg je van die varianten waar taalkenners het ook niet meer weten; Het is maar net in welke pappot je Olvarit- of rijstlepel heeft gestaan  →bertux 3 jun 2025 19:49 (CEST)Reageren

Ow... tja. Inderdaad weet je het op een gegeven moment niet meer. Hoe harder je nadenkt, hoe minder je het nog weet. Dank voor je reactie! ErikvanB (overleg) 3 jun 2025 19:52 (CEST)Reageren

Te hard nadenken leidt tot versnelde hersenslijtage, dus dat zou ik sowieso niet al te vaak doen. Maar het goede nieuws is dat de meest recente editie van de Dikke Van Dale beide formuleringen gebruikt. Het woord kilometer krijgt als tweede betekenis: "ter aanduiding van een stuk van 1000 meter lang", en in het lemma van centimeter wordt de tweede betekenis als volgt verwoord: "stuk van een stof of voorwerp van 0,01 meter lengte". Dat scheelt dus weer een hoop verbeteringen. — Matroos Vos (overleg) 3 jun 2025 20:21 (CEST)Reageren

Gelukkig! En dat terwijl ik juist dacht dat ik er misschien uit was, namelijk dat het is "Hij is twee meter lang", maar "(Hij is) een man van twee meter lengte". De variant "(Hij is) een man van twee meter lang" zou dan een inteeltige kruisbestuiving geweest zijn. Maar blijkbaar niet als we de heer Van Dale mogen geloven. Ik moet minder nadenken, dat is wel duidelijk. Bedankt! ErikvanB (overleg) 4 jun 2025 00:11 (CEST)Reageren

Op het lemma wissel (spoorweg) staat nu dat het woord mannelijk is, wat overeenkomt met wat in het gratis Van Dale-woordenboek staat, maar het Groene Boekje beweert dat het m/o is. Kan iemand met toegang tot een courante Dikke Van Dale misschien even kijken of daar nog extra informatie staat? –bdijkstra (overleg) 6 jun 2025 18:21 (CEST)Reageren

In de betekenis van wissel voor overgang of verandering staat alleen de (m). Voor een spoorwissel staat specifiek de (m) en het (o). 13de uitgave VanDale. VanBuren (overleg) 6 jun 2025 18:29 (CEST)Reageren

En zie ook hier, in een aflevering van Onze Taal uit 2013, onder het kopje 'De/het wissel':

"Het lijkt erop dat het gebruik van het wissel min of meer beperkt is tot NS-jargon: in alledaags taalgebruik is de wissel veel gewoner [...]."

De dertiende uitgave van de Dikke stamt overigens uit 1999, maar ook volgens de nieuwste editie kan wissel, in de betekenis van spoorwissel, nog steeds mannelijk of onzijdig zijn. — Matroos Vos (overleg) 6 jun 2025 21:36 (CEST)Reageren

Idem voor de betaalde digitale versie van de Dikke van Dale, of bedoelde je die Matroos Vos? Gouwenaar (overleg) 6 jun 2025 21:57 (CEST)Reageren

Ja, ik formuleerde het wat kort door de bocht, maar met "de nieuwste editie" bedoelde ik inderdaad de Dikke Van Dale Online. Eigenlijk is dat ook de nieuwste editie, want de nieuwste papieren editie is alweer drie jaar oud, terwijl de Dikke Van Dale Online voortdurend wordt bijgewerkt.

Je kunt het je bijna niet meer voorstellen, maar vroeger moest je gemiddeld een jaartje of tien wachten tot er een nieuwe, bijgewerkte editie verscheen. Tussen de zesde uitgave, uit 1924, en de zevende uitgave, uit 1950, zat zelfs 26 jaar, maar dat kwam ongetwijfeld door de crisis van de jaren dertig en de Tweede Wereldoorlog. — Matroos Vos (overleg) 6 jun 2025 23:39 (CEST)Reageren

Ik zie dat bij #Wissel hierboven net iets vergelijkbaars is beschreven. In het artikeltje Echangeur de Beauchemin staat in de intro "Het échangeur". Ik ben geen taalexpert, maar "de échangeur" klinkt in mijn oren logischer. Wat zeggen jullie als experts? Frank Geerlings (overleg) 7 jun 2025 13:05 (CEST) 7 jun 2025 14:06 (CEST)~Reageren

Waarschijnlijk is de vertaling "het knooppunt" als uitgangspunt genomen. Als je het Franse woord letterlijk probeert te vertalen kun je "het veranderpunt" of "de veranderaar" krijgen. In het eerste is het een het-woord en in het tweede een de-woord.

Zie ook het Aragonees (de taal) en de Aragonees (iemand van Aragonese afkomst of nationaliteit).

Of het Koinē (de taal) en de Koinē (de gemeenschap).

Of het Frans (de taal) en de Frans (iemand die Frans heet).

Norbert zs (overleg) 7 jun 2025 14:06 (CEST)Reageren

Goede observatie, dat zal het uitgangspunt zijn geweest. Maar wat is juist? Frank Geerlings (overleg) 7 jun 2025 14:24 (CEST)Reageren

Hi Frank, er is volgens Onze Taal geen vaste regel die het woordgeslacht van dergelijke buitenlandse namen bepaalt. In dit geval zou ik het lidwoord gewoon weglaten. Je kunt in het Nederlands immers ook spreken van knooppunt Hoevelaken, zonder lidwoord (er staat een file bij knooppunt Hoevelaken). Of je zou een Nederlandse vertaling kunnen gebruiken, als die gangbaar is (knooppunt Beauchemin?). — Matroos Vos (overleg) 7 jun 2025 18:48 (CEST)Reageren

Bedankt voor de uitleg. Het weglaten van het lidwoord leek me hier dan maar het beste. Frank Geerlings (overleg) 9 jun 2025 16:25 (CEST)Reageren